DOC-MON Kloosters in Nederland
Vestigingsplaats: Haarlem
Datering:
1489 - 1578
Orde of congregatie:
Augustijnen
Plaatsnaam:
Haarlem
Provincie:
Noord-Holland
Parochie:
Haarlem
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1489
Opheffing/laatste vermelding:
1578
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
In 1489 verzochten vooraanstaande Haarlemse burgers de Dordtse augustijnen, tot wier termijngebied Haarlem behoorde, om bij de Sint-Jacobskerk in Haarlem een klooster te stichten. In 1492 verleende de prior-generaal van de Augustijner Orde hiervoor zijn toestemming. Het klooster ressorteerde onder de “Keulse provincie” van de Augustijner Orde, terwijl het zich in 1493 bij de Augustijner Observantencongregatie van Saksen aansloot. De vicaris-generaal van deze observantencongregatie zond toen zeven augustijnen en twee lekenbroeders uit de Saksische Provincie naar Haarlem, die de plaats innamen van de Dordtse augustijnen, die aan dit nieuwe Haarlemse convent vier termijnen hadden moeten afstaan. In 1494 sloot het convent een overeenkomst met het Sint-Jacobsgilde, waardoor het naast eerder genoemde Sint-Jacobskerk in het bezit van enkele huizen kwam. Daar verrees het klooster. De huizen en grond, die nadien door aankoop en schenkingen verkregen werden, maakten de in de periode van 1494 tot 1518 gerealiseerde uitbreiding van het tussen de Achterstraat en de Hagestraat gelegen kloostercomplex mogelijk. In 1572 ging Haarlem over naar de kant van prins Willem van Oranje. Klooster en kerk werden toe geplunderd. Na een beleg van ruim zeven maanden werd de stad in 1573 weer door de Spanjaarden ingenomen tot ze in 1577 vertrokken en de stad opnieuw in handen van Willem van Oranje kwam. In 1578 werd het klooster en kerk nogmaals geplunderd toen geuzen een katholieke sacramentsprocessie verstoorden, die in de Bavokerk plaatsvond en daarbij 7.000 katholieken verjoegen. Bij deze actie, die bekend staat als de „Haarlemse Noon¿, werd bovendien een priester vermoord. Kort daarop volgde een kloosterverbod. In 1579 werden alle huizen en erven van het augustijner klooster verkocht, waarna het klooster in 1582 afgebroken werd. Wanneer de augustijnen Haarlem verlaten hebben, is evenwel niet duidelijk
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel II, p. 81; A.K . de Meijer, ‘Augustijnen aan het Spaarne: Nogmaals het graduale van 1493-1494’ in “Holland Historisch Tijdschrift”, 23 (1991), nr.2 , p. 63 t/m 67; H.A. van Duinen, “Een augustijnenklooster van aanzien: conventus sancti augustini dordracencis 1275-1572” (Jaarboek 2010 van Historische Vereniging Oud-Dordrecht), p. 157 t/m 169
ENK Monasticon nummer:
ME-P002-013
VU Kloosterlijst nummer:
H25
Is onderdeel van:
laatste wijziging 15-08-2023
1 gedigitaliseerd