DOC-MON Kloosters in Nederland
Vestigingsplaats: Deventer
Datering:
1400 - 1591
Orde of congregatie:
Zusters van het Gemene Leven
Naam van het klooster:
Brandeshuis
Patroonheilige:
Sint Ursula
Plaatsnaam:
Deventer
Provincie:
Overijssel
Parochie:
Deventer-Onze Lieve Vrouw
Destijds gewest:
Oversticht
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1400
Opheffing/laatste vermelding:
1591
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Omstreeks 1400 stichtte de in 1428 overleden Gerrit Brandt op instigatie van Johannes Brinckerinck, rector van het Meester Geertshuis, in de Spinhuissteeg in Deventer een huis voor zusters des gemenen levens. Dit huis, dat naar zijn stichter Brandeshuis genoemd werd en aan St. Ursula toegewijd was, werd in 1470 samengevoegd met het Kerstekenshuis, dat eveneens in de Spinhuissteeg stond. Het initiatief hiertoe werd genomen door Egbert Ter Beeck, biechtvader van beide voornoemde huizen. Ter verwezenlijking van deze samenvoeging liet hij de scheidingsmuren tussen beide huizen afbreken. Voorts bepaalde hij dat het afgelopen moest zijn met de kerkbezoeken van de zusters in de stad, die zij in zijn ogen als dekmantel gebruikten om daar familie en vrienden te bezoeken. De protesten van de zusters hiertegen haalden uiteindelijk niets uit. De Utrechtse bisschop David van Bourgondië verleende Egbert Ter Beeck het recht nieuwe statuten te schrijven. Hierin legde hij vast dat de zusters zich niet zonder toestemming buiten het huis mochten begeven. Voor het bezoeken van de kerk zou dit, doordat de bisschop goedkeuring verleende voor de bouw van een eigen kapel voor de zusters, ook niet meer nodig zijn. Na de verovering in 1579 door de Staatsen onder bevel van de graaf van Rennenberg was Deventer in 1587 weer in Spaanse handen geraakt. Aan de hevige aanvallen van het leger van Prins Maurits kon het twaalfhonderd koppig Spaanse garnizoen echter op den duur niet meer het hoofd bieden. De stad gaf zich in 1591 dan ook over aan de Staatse troepen. Dit nu leidde tot de uiteindelijke opheffing van het Brandeshuis. Doordat het convent geen nieuwe zusters meer mocht aannemen, was het tot uitsterven gedoemd. Toen er in 1604 nog drie zusters over waren, werden op last van het stadsbestuur de religuliere kanunnikenessen uit het klooster Diepenveen in het Brandeshuis gevestigd
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel II, p. 53; A. Bollmann, 'Strijdbaar in hun geloof: de "zusters van het gemene leven" in de stedelijke samenleving van Deventer in de late Middeleeuwen’ in “Lebuïnus en Walburgis bijeen: Deventer en Zutphen als historische centra van kerkelijk leven” (Delft 2006), p. 48/49; M.van Dijk, “Een rij van spiegels: de Heilige Barbara van Nicomedia als voorbeeld voor vrouwelijke religieuzen” (Hilversum 2000), p. 51-53; L. Breure, “Doodsbeleving en levenshouding: een historisch-psychologische studie betreffende de Moderne Devotie in het IJsselgebied in de 14 e en 15e eeuw” (Hilversum 1987), p. 135; Gemeente Deventer, ‘Graven op het Grote Kerkhof: Archeologisch onderzoek in de stadsverwarmingssleuf voor het stadhuis” (Deventer 2010), p. 93; R. Stenvert, C. Kolman, B. Olde Meierink, J. ten Hove, M. Knuijt en B. Kooij, “Monumenten in Nederland. Overijssel” (Zwolle 1998), zie ook file:///C:/Users/Be4All/Downloads/sten009monu03_01%20(1).pdf (31-12-2016), p. 106
Gebruikte websites:
Website De Bibliotheek, https://www.bibliotheek.nl/thema/moderne-devotie/huizen-en-kloosters/huizen-en-kloosters-in-deventer.html (31-12-2016; Website Gebiedsgids Nederland
http://gebiedsgids.nl/deventer/item/Vrouwenkloosters-in-Deventer-67Tusschen-de-broeders-van-het-klooster-te-Albergen-en-de-zusters-uit-dit-klooster-bestond-een-vriendschappelijke-verhouding-041202 (31-12-2016)
http://gebiedsgids.nl/deventer/item/Vrouwenkloosters-in-Deventer-67Tusschen-de-broeders-van-het-klooster-te-Albergen-en-de-zusters-uit-dit-klooster-bestond-een-vriendschappelijke-verhouding-041202 (31-12-2016)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z135-006
VU Kloosterlijst nummer:
D25
Is onderdeel van:
laatste wijziging 15-08-2023
1 gedigitaliseerd