Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Zutphen
zzOUD Databestand kloosters in Nederland
beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Zutphen
Datering:
voor 1059 - 1591
Orde of congregatie:
Seculiere kanunniken
Naam van het klooster:
St.Walburg-kapittel
Patroonheilige:
Sint Walburg
Plaatsnaam:
Zutphen
Provincie:
Gelderland
Parochie:
Zutphen
Destijds gewest:
Gelre
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
voor 1059
Opheffing/laatste vermelding:
1591
Type:
Kapittel, m
Geschiedenis:
Dat het aan de Sint Walburgkerk te Zutphen verbonden kapittel voor 1059 of mogelijk al voor 1046 door de heer van Zutphen gesticht werd, was sinds lang de heersende opvatting. Volgens een recentere mening is onderhavig kapittel in het midden ven de 11e eeuw gesticht als rijkskapittel. De toen tot kapittelkerk verheven voorloper van de huidige Sint Walburgkerk maakte toen deel uit van een groter geheel, het paltscomplex dat, naar men aanneemt, in de hoge middeleeuwen door de Duitse koningen/keizers als residentie gebruikt werd. Het kapittel bestond uit een college van twaalf kanunniken. De zes oudste kanunniken waren in het genot van priesterprebenden, de vier in anciënniteit op hen volgende hadden de diakenprebende, terwijl de twee jongste kanunniken sub-diakenprebenden bezaten. De deken, die vanaf 1299 door de kanunniken uit hun midden werd gekozen, was voorzitter van het kapittel en was verantwoordelijk voor de uitoefening van de religieuze verplichtingen door de geestelijken, die aan de kapittelkerk verbonden waren. Met het beheer van de wereldlijke goederen van het kapittel was de proost belast, wiens rol echter al in de 13e eeuw uitgespeeld was. De collatie van zowel de proosdij als van de twaalf kanunniksplaatsen stond ter begeving van de heer van Zutphen, later de graaf/hertog van Gelre en Zutphen, waarop na uitsterven van de mannelijke lijn van de graven van Zutphen hun rechten in het begin van de 12e eeuw overgingen. In 1468 kreeg de stad Zutphen het recht drie van de twaalf kanunniken aan te wijzen, welke aanwijzing echter dan toch nog door voornoemde graaf/hertog bekrachtigd moest worden. Aanvankelijk leefden de kanunniken, de deken en de proost in een gemeenschappelijke woning binnen de rondom de kapittelkerk gelegen immuniteit, waar ze echter vanaf het tweede kwart van de 13e eeuw hun eigen afzonderlijke huizen lieten bouwen. Nadat in 1591 Zutphen definitief overging naar Staatse zijde, is het kapittel uiteengevallen, maar hoe en wanneer is niet bekend
Gebruikte literatuur:
J. Kuys, “Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuws bisdom Utrecht” (Hilversum 2014), p. 382-384; B. N. Leverland, “St. Pancras op het Hogeland: kerk en kapittel in Leiden tot aan de Reformatie” (Hilversum 2000), p. 36; A.H. Groustra-Werdekker, ’Ter eeuwige herinnering. De kapittelheren van de Sint-Walburgiskerk te Zutphen’ in “Lubuinis en Walburgis bijeen. Deventer en Zutphen als historische centra van kerkelijk leven” onder redactie van E.H. Bary, C.M. Hogenstijn, H.J. Selderhuis en J.D. Snel (Delft 2006), p. 135/136/137; A.J. Maris, ‘Vorming van kapittelen van seculiere kanunniken in Gelderland voor de Reformatie’ in “Nederlandsch Archievenblad”, 1 november 1966, zie ook: https://kvan.courant.nu/issue/NAB/1966-11-01/edition/0/page/54?query=kapittel%20Zutphen&sort=relevance (01-07-2018), p. 159-163; A. Bastemeijer, ‘De zesde kerk van bisschop Bernold van Utrecht. Oorsprong en betekenis van de St.-Walburgskerk te Zutphen’in “Madoc”, 9 (1995), zie ook: https://www.dbnl.org/tekst/_mad001199501_01/_mad001199501_01_0002.php ((13-07-2018); p. 8-10; L.W. Lensen, ‘De Walburgskerk een bisschoppelijke kerk of een eigen kerk van de heren van Zutphen?’ in “Oud Zutphen”, 10 (1991), nr. 1, zie ook: http://95.211.224.136/~historie/tijdschrift/pdf/184.pdf (13-07-2018), p. 2/5/6/7; J. Hartman, ‘Middeleeuwse kerkelijke gebruiken in Zutphen’, zie ook: http://95.211.224.136/~historie/tijdschrift/pdf/238.pdf (13-07-2018), p. 34/35
Gebruikte websites:
Website Regionaal Archief Zutphen, http://www.regionaalarchiefzutphen.nl/archieven/details/NL-ZuRAZ-0325/path/7.1/start/0/section/context (13-07-2018); Website Instituut Meertens, http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/1200 (13-07-2018); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint_Walburgiskerk_(Zutphen) (14-07-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-V019-063
VU Kloosterlijst nummer:
Kap63