Mijn Studiezaal (inloggen)BB-HS Bibliotheek Erfgoedcentrum, handschriften
70005 Missaal - zomerdeel
Datering:
1518
Titel:
Missaal - zomerdeel
Toelichting:
Calendarium, Paasmis
Inhoud:
Een missaal, of wel misboek, bevat de liturgische gebeden voor de mis. Dit exemplaar opent met een Calendarium waaruit de locatie van vervaardiging is op te maken, gebaseerd op feestdagen van lokale heiligen. De datering is in het handschrift opgenomen. Aan het einde van de tekst is namelijk in rood 1518 geschreven.
In het handschrift komen meerdere vormen van decoratie voor. Naast de gebruikelijke rode en blauwe kapitalen zijn er drie soorten hoofdletters te onderscheiden. De kleinere variant met groen, rood of paars loof- en lijnwerk. Krulletters gezet in een vierkant tegen een gekleurde achtergrond met accenten van bladgoud. En twee grote openingsinitialen waarvan er één ook van margeversiering is voorzien en de ander zich naast een 17e-eeuws miniatuur bevindt. De margeversiering, ook die rondom de miniatuur, is in de trant van de Gent-Brugse stijl vervaardigd, maar bevat niet het realisme dat de Gent-Brugse stijl nastreeft omdat de dieptewerking door een gebrek aan schaduwen ontbreekt. De miniatuur toont de gekruisigde Christus, vergezeld door de twee criminelen, en aan de voet van het kruis Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper
In het handschrift komen meerdere vormen van decoratie voor. Naast de gebruikelijke rode en blauwe kapitalen zijn er drie soorten hoofdletters te onderscheiden. De kleinere variant met groen, rood of paars loof- en lijnwerk. Krulletters gezet in een vierkant tegen een gekleurde achtergrond met accenten van bladgoud. En twee grote openingsinitialen waarvan er één ook van margeversiering is voorzien en de ander zich naast een 17e-eeuws miniatuur bevindt. De margeversiering, ook die rondom de miniatuur, is in de trant van de Gent-Brugse stijl vervaardigd, maar bevat niet het realisme dat de Gent-Brugse stijl nastreeft omdat de dieptewerking door een gebrek aan schaduwen ontbreekt. De miniatuur toont de gekruisigde Christus, vergezeld door de twee criminelen, en aan de voet van het kruis Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper
Vindplaats:
Hs-005
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 2 kolommen, 28 regels
Decoratie:
Decoratie: Afwisselend rode en blauwe kapitalen.
Rode of blauwe letters met groen en rood of paars loof- en lijnwerk: f. 71v, 110r, 115v, 126r, 127r, 134r, 136r, 139r, 145r, 146r, 148v, 152v, 154r, 157v, 158v, 161v, en 165r.
Krulletters in vierkantjes van 3, 4 of 5 regels hoog; meerkleurig en veelal voorzien van bladgoud: f. 21v, 27v, 34v, 35v, 64r, 66r, 66v, 70r, 73v, 81r, 83v, 87r, 93r, 100r, 104r, 104v, 107v, 113v, 117r, 118v, 120r, 122v, 124r, 128r, 133r, 141v, 144r, 153r, 155r, 155v, 156r, 167v.
Op f. 1r een groot blauw initiaal, opgebouwd uit bladranken, gezet tegen een gouden achtergrond met filigraanwerk. De tekst wordt omgeven door margedecoratie. Op een licht gele achtergrond met gouden stipjes, zijn rode, roze en witte bloemen te zien. Ook zijn er een vogel en een draakje in verwerkt.
Op f. 93v: een 17e-eeuws miniatuur. Christus aan het kruis met de twee criminelen. Aan de voet van het kruis staan Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper. De miniatuur wordt omlijst door een roze rand waarop bruine vazen zijn geschilderd waaruit bruine plantenranken groeien. In de onderste marge is een schild te zien met een lege ruimte waarin iets geschreven kan worden.
Op f. 94r: een gouden letter gezet tegen een blauwe achtergrond met witte florale motieven. De letter wordt opgevuld door ranken en bladmotieven in roze, oranje en groen.
Miniatuur uit de 17e eeuw
Rode of blauwe letters met groen en rood of paars loof- en lijnwerk: f. 71v, 110r, 115v, 126r, 127r, 134r, 136r, 139r, 145r, 146r, 148v, 152v, 154r, 157v, 158v, 161v, en 165r.
Krulletters in vierkantjes van 3, 4 of 5 regels hoog; meerkleurig en veelal voorzien van bladgoud: f. 21v, 27v, 34v, 35v, 64r, 66r, 66v, 70r, 73v, 81r, 83v, 87r, 93r, 100r, 104r, 104v, 107v, 113v, 117r, 118v, 120r, 122v, 124r, 128r, 133r, 141v, 144r, 153r, 155r, 155v, 156r, 167v.
Op f. 1r een groot blauw initiaal, opgebouwd uit bladranken, gezet tegen een gouden achtergrond met filigraanwerk. De tekst wordt omgeven door margedecoratie. Op een licht gele achtergrond met gouden stipjes, zijn rode, roze en witte bloemen te zien. Ook zijn er een vogel en een draakje in verwerkt.
Op f. 93v: een 17e-eeuws miniatuur. Christus aan het kruis met de twee criminelen. Aan de voet van het kruis staan Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper. De miniatuur wordt omlijst door een roze rand waarop bruine vazen zijn geschilderd waaruit bruine plantenranken groeien. In de onderste marge is een schild te zien met een lege ruimte waarin iets geschreven kan worden.
Op f. 94r: een gouden letter gezet tegen een blauwe achtergrond met witte florale motieven. De letter wordt opgevuld door ranken en bladmotieven in roze, oranje en groen.
Miniatuur uit de 17e eeuw
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes Haenen a Lynden (kopiist)
Aantal folia:
171
Formaat:
34 x 23,5
Materiaal:
Perkament
Band:
16e-eeuwse zwartleren band met blinddrukstempel en bladwijzers, ca. 1550. Moderne koperen sloten.
Conditie:
Het perkament heeft veel gaten die dichtgenaaid zijn geweest
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs. Agatha 18
Eigendomsnotities:
Op f. 1r: ‘’Conventus S. Agathae prope Kuyck’’
Op dekblad achterin schreef hij in zwart: ‘’Hic liber scriptus per Joánem haenê a lynden’’
Op dekblad achterin schreef hij in zwart: ‘’Hic liber scriptus per Joánem haenê a lynden’’
Documentatie:
BNM; MMDC; In Cruce salus (Ter Apel 1991), nr. 30
Opmerkingen:
De datering is gebaseerd op een aantekening op f. 171r. Lokalisering gebaseerd op heiligen en feestdagen in de kalender
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 13-03-2024
