Mijn Studiezaal (inloggen)BB-HS Bibliotheek Erfgoedcentrum, handschriften
70144 Verzamelhandschrift theologische teksten
Datering:
1450-1500
Titel:
Verzamelhandschrift theologische teksten
Toelichting:
ff. 1r-33v: De arca Noe morali - Hugo van St. Victor; ff. 34r-34v: De arca Noe mystica (uittreksels) - Hugo van St. Victor; ff. 37r-61r: Speculum amoris - Aelred of Rievaulx; ff. 61v-77r: De tribus diebus - Hugo van St. Victor; ff. 77v-83v: De virtute orandi - Hugo van St. Victor; ff. 84r-90v: Soliloquium de arra animae - Hugo van St. Victor; ff. 92v-106v: Tractatus de statu virtutum - Pseudo-Bernardus van Clairvaux; ff. 106v-110v: De amore sponsi ad sponsam - Hugo van St. Victor; ff. 110v-121r: De Quatuor gradibus violentae caritatis - Richard van St. Victor; ff. 121v-147v: De exterminatione mali et promotione boni - Richard van St. Victor
Inhoud:
Dat handschrift bevat maar liefst vijf teksten van Hugo van St. Victor (1097-1140), te beginnen met De arca Noe Morali en De arca Noe mystìca. In deze twee twaalfde-eeuwse teksten staat het contemplatieve leven en de relatie tot middeleeuwse iconografie centraal. De tribus diebus gaat vervolgens over de week waarin God de wereld creëerde en hoe deze in twee groepen van drie dagen op te delen is. In het traktaat De virtute orandi wijdt hij uit over de verplaatsing van het morele scientia en disciplina naar het innerlijke virtus en affectus. Daarnaast is Soliloquium de arrha animae aan het verzamelwerk toegevoegd. Dit is een dialoog tussen de stem van Hugo en de stem van zijn ziel waarin hij de ziel ervan overtuigd dat de eeuwige God liefhebben de grootste vorm van liefde is. Alleen God verdient de eeuwige liefde van een mens. Dit traktaat is een testament voor de centraliteit van liefde in twaalfde-eeuwse monastieke spiritualiteit. De laatste tekst van Hugo, De amore sponsi ad sponsam, is een Hoogliedcommentaar waarbij hij een meer ascetische interpretatie aanhangt.
Naast een verdrag over de deugden door pseudo-Bernardus van Clairvaux zijn er twee teksten van Richard van St. Victor (-1173). In De Quatuor gradibus violentae caritatis beschrijft hij hoe intense liefde voor een verbinding met God kan zorgen. Tot slot nog De exterminatione mali et promotione. In deze korte verhandeling staat de uittocht van het volk van Israël uit Egypte en de intrede in het Beloofde Land symbool voor de stadia van contempleren
Naast een verdrag over de deugden door pseudo-Bernardus van Clairvaux zijn er twee teksten van Richard van St. Victor (-1173). In De Quatuor gradibus violentae caritatis beschrijft hij hoe intense liefde voor een verbinding met God kan zorgen. Tot slot nog De exterminatione mali et promotione. In deze korte verhandeling staat de uittocht van het volk van Israël uit Egypte en de intrede in het Beloofde Land symbool voor de stadia van contempleren
Vindplaats:
Hs-144
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera cursiva, 1 en 2 kolommen, 34-41 regels
Decoratie:
Lombarden en gedecoreerde initialen; f. 1ra: blauw initiaal versierd door middel van uitsparingen. Omgeven door roond penwerk en opgevuld met een bloemmotief uitgevoerd in rood.
f. 37ra: rode initiaal waarvan de uitsparingen zijn ingekleurd met zwarte inkt. Opgevuld met zwart penwerk.
f. 38ra: rode initiaal met bolvormige uitsparingen waarin met zwarte inkt later motiefjes zijn toegevoegd.
f. 61va: rode initiaal met uitsparingen in vorm vierblad-motief. De letter is opgevuld met zwart penwerk. Later zijn de uitsparingen en de letter ingekleurd met oranje pigmenten en is er een stukje zwart penwerk aan de buitenzijde van de letter toegevoegd.
f. 77va: rode letter opgevuld met zwart penwerk.
f. 92va: rode letter, opvulling enkel met potlood getekend.
f. 106va: rode letter met uitsparingen waarin later met zwart details zijn toegevoegd.
f. 110vb: rode initiaal omgeven door blauw penwerk dat tussen de twee kolommen naar beneden doorloopt.
f.121va: rode initiaal omgeven door blauw penwerk zich over de gehele linker marge uitstrekt
f. 37ra: rode initiaal waarvan de uitsparingen zijn ingekleurd met zwarte inkt. Opgevuld met zwart penwerk.
f. 38ra: rode initiaal met bolvormige uitsparingen waarin met zwarte inkt later motiefjes zijn toegevoegd.
f. 61va: rode initiaal met uitsparingen in vorm vierblad-motief. De letter is opgevuld met zwart penwerk. Later zijn de uitsparingen en de letter ingekleurd met oranje pigmenten en is er een stukje zwart penwerk aan de buitenzijde van de letter toegevoegd.
f. 77va: rode letter opgevuld met zwart penwerk.
f. 92va: rode letter, opvulling enkel met potlood getekend.
f. 106va: rode letter met uitsparingen waarin later met zwart details zijn toegevoegd.
f. 110vb: rode initiaal omgeven door blauw penwerk dat tussen de twee kolommen naar beneden doorloopt.
f.121va: rode initiaal omgeven door blauw penwerk zich over de gehele linker marge uitstrekt
Aantal folia:
159
Formaat:
21 x 14,5
Materiaal:
Perkament, papier
Band:
Kartonnen band
Conditie:
Kartonnen band, na-middeleeuws. Bladwijzers
Herkomst:
Kloster Frenswegen
Oude code:
C18
Eigendomsnotities:
Bezitternotitie op f. 1r: "Liber monasterii nemoris neate Marie prope Northorn canonicorum regularium"
Documentatie:
MMDC; Stahl, 51
Opmerkingen:
Inhoudsopgave op f. 1v. Bladen ongenummerd. In 1907 aan de Kruisheren van Sint Agatha geschonken door pastoor Josef Berning. Berning nam het handschrift in de jaren ’60 van de negentiende eeuw mee uit het klooster Frenswegen. Handschrift is op omslag genummerd als ‘Tross 51’.
Notitie op f. 1r die aangeeft dat het handschrift in het bezit is geweest van de Reguliere kanunniken van St. Marie (Marienwolde), Frenswegen
Notitie op f. 1r die aangeeft dat het handschrift in het bezit is geweest van de Reguliere kanunniken van St. Marie (Marienwolde), Frenswegen
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 13-03-2024
