Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Kerkwerve

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Kerkwerve
Datering:
1317 - 1572
Orde of congregatie:
Johannieter Zusters
Naam van het klooster:
Sint Jan ten Heere
Patroonheilige:
Johannes de Doper
Plaatsnaam:
Kerkwerve
Provincie:
Zeeland
Parochie:
Domburg
Destijds gewest:
Zeeland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1317
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Vanwege de behoeftige omstandigheden waarin zij verkeerde, deed de benedictinessenpriorij Hemelpoort te Werendijke een beroep op graaf Willem III van Holland om ondersteuning. Als oplossing werd het samenvoegen van voornoemde priorij met de adellijke benedictinessenabdij van Rijnsburg geopperd. Toen dit op niets uitliep, doordat de nonnen uit Rijnsburg hiermee niet instemden, verklaarde Jacob van Zuden, commandeur van het St. Catharina's convent in Utrecht, zich bereid de zusters in de Johannnieter Orde op te nemen, hun bezit met het zijne te Kerkwerve onder Domburg samen te voegen en hen naar Kerkwerve over te brengen. In een in 1317 door Graaf Willem III uitgevaardigde oorkonde werd een en ander nader uitgewerkt. Daarin werd ook de belofte opgenomen dat de zusters nimmer door broeders vervangen zouden worden. Aangezien deze belofte steeds gestand gedaan werd, was de commanderij van Kerkwerve, die commanderij Sint Jan ten Heere genoemd werd, één van de vier Johannieter vrouwenkloosters in Nederland en vormde daarmee, net als de commanderijen Warffum, Wijtwerd bij Usquert en Oosterwierum bij Delfzijl een uitzondering binnen de orde. Het goederenbezit beliep in 1495 ca. 50 ha, deels verpacht en deels door de nonnen zelf bewerkt. In 1540 werd ca. 40 ha. verpacht, terwijl van ca. 35 ha. de veld-opbrengsten ontvangen werden. Toen rondom de Reformatie in 1572 de Geuzen met het plunderen van goederen en het in brand steken van kerken flink op Walcheren huishielden, betekende dit het einde van commanderij Sint Jan ten Heere. In 1578 werd het inmiddels door de Staten van Zeeland geconfisqueerde gebouwencomplex aan een zekere Arend van Dorp verkocht
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel II, p. 59/204; J.A. Mol: “Vechten, bidden en verplegen: Opstellen over de ridderorden in de Noordelijke Nederlanden” (Hilversum 2011), p. 120/121, Tom Versélewel de Witt Hamer, ‘De Johanni(e)ter Orde in Nederland (13)’ op website Tom Versélewel de Witt Hamer, http://www.dewitthamer.nl/Commanderijen/_private/Commanderijen%20Walcheren.pdf (26-06-2016); F. W.J. Koorn en J.A. Mol: ‘ Netwerken voor het Heilige Land. Jacob van Zuden en de expansie van de johannieters in het bisdom Utrecht’ in “Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 12” (Hilversum 2009), p. 147/160/161; J.M. van Winter, ‘Zorg voor de zieken en strijd voor het geloof: de Johannieters en Maltezers in de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd” op website Academia.edu, https://www.academia.edu/9425365/Johannieters_en_Maltezers (26-06-2016), p. 2; G. Verhoeven, ‘Dwarsliggende jonkvrouwen. Verzet tegen hervormingen in Hollandse adellijke vrouwenkloosters’ op website Contactgroep Signum, http://www.contactgroepsignum.eu/node/796 (26-06-2016); B. Brus: ‘Sporen van de Tempelieren in Nederland’ op websitie www.tempelieren.nl,
http://www.tempelieren.nl/BFHet_Einde.html (26-06-2016)
Gebruikte websites:
Website Archieven.nl, http://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=39&miaet=1&micode=1&minr=800265&miview=inv2 (26-06-2016); Website Wikipedia, https://de.wikipedia.org/wiki/Komturei_Sint-Jan_ten_Heere (26-06-2016), Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Werendijke (22-02-2016)
Opmerkingen:
De Kloosterlijst VU vermeldt dat commanderij Sint Jan ten Heere te Kerkwerve aanvankelijk een mannenklooster en vervolgens een dubbelklooster was
ENK Monasticon nummer:
ME-Z204-004
VU Kloosterlijst nummer:
D36