Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Zaamslag

Kloosters in Nederland

U zoekt in een lijst van alle kloosters die in Nederland aanwezig zijn of waren, vanaf de middeleeuwen. U kunt zoeken:

 

  • Door het intypen van een woord in het zoekveld. U vindt dan resultaten als het woord letterlijk in de catalogus voorkomt.
  • Met behulp van de selectiefilters die onder het zoekveld staan (kloosterorganisatie, plaatsnaam, provincie).

U kunt de kloosters bekijken op een landkaart als u bij 'weergave' klikt op: Kaartweergave. U kunt dan in- en uitzoomen met de +/- tekens of met uw muisknop.

 

 
 

Handig om te weten: via 'Uitgebreid zoeken' kunt u zoeken naar kloosters in een bepaalde periode. Stel, u wilt op de kaart van Nederland zien waar in de vijftiende eeuw kloosters van de Dominicanen waren gevestigd:

 

  • U kiest bij de filter 'kloosterorganisatie' voor 'Dominicanen'.
  • U klikt op 'Uitgebreid zoeken', vult de periode 1400-1500 in en klikt op 'Zoek'.
  • U kiest bij 'weergave' voor 'kaartweergave'. 

 

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Zaamslag
Datering:
1338 - 1586
Orde of congregatie:
Hospitaalzusters van de H. Augustinus
Naam van het klooster:
St. Mariahospitaal
Patroonheilige:
Onze Lieve Vrouw en Heilige Drievuldigheid
Plaatsnaam:
Zaamslag
Provincie:
Zeeland
Parochie:
Zaamslag (oorspronkelijk Genderdijc)
Destijds gewest:
Vlaanderen
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1338
Opheffing/laatste vermelding:
1586
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
In Zaamslag stond bij de huidige kruising Groeneweg-Terneuzensestraat het Sint Maria-hospitaal, dat door johannieters beheerd werd. Het stichtingsjaar van dit voor het eerst in 1310 vermeld complex moet omstreeks 1300 gelegen hebben. Het hospitaal, waar zich in 1338 de Hospitaalzusters vestigden, zou aanvankelijk tot het bezit van de mogelijk in Zaamslag gevestigde tempeliers behoord hebben, maar zou in 1312, toen de Orde van de Tempeliers werd opgeheven, in handen van de johannieters geraakt zijn. Dit is echter geenszins zeker. Geen enkele bron geeft althans aanwijzing daarvoor. In 1510 blijkt het hospitaal om onbekende reden door de johannieters te zijn verlaten. Nadat zuster Catharina van Hollebeke daartoe in 1523 van de paus toestemming kreeg, verliet zij het hospitaal te Komen in West-Vlaanderen. Ze vestigde zich toen met haar medezuster Joanna le Dack in Zaamslag in voornoemde hospitaal, dat zij met eigen geld en vermogen liet opknappen en van de nodige meubelen voorzien. Door de grote overstroming in 1530 waren de zusters echter genoodzaakt dit gebouw te verlaten. Ze vonden toen onderdak in het hospitaal te Berchem. In 1534 keerden de zusters naar Zaamslag terug, terwijl in 1540 hun gemeenschap door de paus tot convent van de derde orde van Sint Franciscus verheven werd. De zusters bleven in Zaamslag tot 1586, het jaar waarin prins Maurits het gebied rond Zaamslag op de Spanjaarden veroverde. Om herovering door de Spanjaarden onmogelijk te maken, werd de Zaamslagppolder toen geïnundeerd. Daarbij werd ook het gebouwencomplex van de zusters aan de golven prijs gegeven. De zuster vonden toen blijvend onderdak bij de zusters benardinessen van de inmiddels al in Gent gevestigde abdij van Oosteeklo, met welke abdij hun convent verenigd werd. Na de vrede van Munster werd de Zaamslagpolder weer drooggelegd. Wat er toen van het gebouwencomplex van de zusters van Zaamslag resteerde werd tot de grond toe afgebroken
Gebruikte literatuur:
Frans de Potter en Jan Broekaert, “Geschiedenis van de Geneemten der provincie Oost-Vlaanderen. Tweede reeks- arrondissement Eekloo. Derde deel”. (Gent 1870-1872), p. 35, voetnoot 1; R. Lensen, ‘Zaamslag en de Kruistochten: een vreemde combinatie?’ (Dorpsblad Zaamslag 2011), zie ook: https://www.academia.edu/4421623/Zaamslag_en_de_Kruistochten_een_vreemde_combinatie_2011_Dorpsblad_Zaamslag (10-07-2019); J. Roefstra en M. Tuin, “Aardewerk afkomstig van de terreinen van de tempeliers- en hospitaalorde te Zaamslag (Zeeland)”, zie ook: http://www.s-h-a.nl/wp-content/uploads/2016/05/Rapport_Zaamslag.pdf (10-07-2019), p. 7/13; I.R.P.M. Briels (RAAP), “De Torenberg te Zaamslag – een uitgebreid archeologisch bureauonderzoek” (Leiden 2016), zie ook: http://edufact.nl/wp-content/uploads/2019/02/Rapport-Zaamslag-Torenberg-Bureauonderzoek-Plus.pdf https://encyclopedievanzeeland.nl/Zaamslag (10-07-2019), p. 31/37; B. Brus, ‘Sporen van de Tempelieren in Nederland, websitie www.tempelieren.nl, http://www.tempelieren.nl/CBZaamslag.html (08-07-2019); Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek onder redactie van P. Molhuysen en P.J.Blok, tien delen (Leiden 1911-1937); Digitalisering en transcriptie: Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren; http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nnbw/#source=7&page=315&view=imagePane (11-07-2019)
Gebruikte websites:
Website Encyclopedie van Zeeland, https://encyclopedievanzeeland.nl/Zaamslag (10-07-2019); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Hospitaal_van_Zaamslag (08-07-2019); Website Wikepedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Commanderij_van_Zaamslag (08-07-2019); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Zaamslag (08-07-2019); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Hospitaal_van_Zaamslag (08-07-2019)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z074-006
VU Kloosterlijst nummer:
Z37