Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Alkmaar
Kloosters in Nederland

U zoekt in een lijst van alle kloosters die in Nederland aanwezig zijn of waren, vanaf de middeleeuwen. U kunt zoeken:

 

  • Door het intypen van een woord in het zoekveld. U vindt dan resultaten als het woord letterlijk in de catalogus voorkomt.
  • Met behulp van de selectiefilters die onder het zoekveld staan (kloosterorganisatie, plaatsnaam, provincie).

U kunt de kloosters bekijken op een landkaart als u bij 'weergave' klikt op: Kaartweergave. U kunt dan in- en uitzoomen met de +/- tekens of met uw muisknop.

 

 
 

Handig om te weten: via 'Uitgebreid zoeken' kunt u zoeken naar kloosters in een bepaalde periode. Stel, u wilt op de kaart van Nederland zien waar in de vijftiende eeuw kloosters van de Dominicanen waren gevestigd:

 

  • U kiest bij de filter 'kloosterorganisatie' voor 'Dominicanen'.
  • U klikt op 'Uitgebreid zoeken', vult de periode 1400-1500 in en klikt op 'Zoek'.
  • U kiest bij 'weergave' voor 'kaartweergave'. 

 

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Alkmaar
Datering:
1448 - 1572
Orde of congregatie:
Franciscanen
Plaatsnaam:
Alkmaar
Provincie:
Noord-Holland
Parochie:
Alkmaar
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1448
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
Het minderbroederklooster in Alkmaar, dat in 1448 door Filips de Goede in zijn bescherming genomen werd, stond op de tegenwoordige Paardenmarkt. Dit klooster behoorde bij de eerste orde van Sint Franciscus. Zoals dat ten aanzien van andere kloosterorden ook het geval was, hielden de minderbroeders zich in de loop der tijd niet meer strikt aan het oorspronkelijke armoede-ideaal. Als reactie daarop kwam er in de 15e eeuw een beweging op gang, waarbij een groep kloosters binnen de franciscaner orde zich weer richtte naar de oorspronkelijke kloosterregels. Deze observanten, zoals zij genoemd werden, kregen in 1443 toestemming nieuwe kloosters te stichten. Dit nu leidde onder ander in 1445 tot de vestiging in Alkmaar. Het convent hier bezat een termijnhuis in Edam en waarschijnlijk ook een in Hoorn. Het was in 1452 voorts verantwoordelijk voor de zielzorg van de zusters van het tertiarissenconvent “Het Middelhof” in Alkmaar, dat op minder dan tweehonderd meter afstand van het minderbroederklooster stond. Met de bouw van de kloosterkerk werd in 1483 begonnen. Drie jaar later vond de inwijding daarvan plaats. In 1506 betwistten de augustijnen ten onrechte het recht van de observanten van Alkmaar om in Enkhuizen termijn te houden en te preken. Bij de beeldenstorm in 1566 werden kerk en klooster ernstig beschadigd. Door de stad werd toen het herstel bekostigd. In 1572 namen de geuzen Alkmaar in. De gardiaan van de minderbroeders en vier van zijn medebroeders werden toen gevangen genomen en naar Enkhuizen overgebracht, waar zij de dood aan de galg vonden. Na een vlucht van een paar dagen werd nog een zesde broeder opgepakt, die in Ransdorp opgehangen werd. Vlak na het Spaans beleg van Alkmaar in 1573 werd het minderbroederklooster afgebroken. Op de plek hier werd een marktplein -de huidige Paardenmarkt- aangelegd
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 14/15; Monasticon Baravum, Supplement, p. 11; A. Dlabacová, “Literatuur en observantie: De Spieghel der volcomenheit van Hendrik Herp en de dynamiek van de laatmiddeleeuwse tekstverspreiding” (Hilversum 2014), p. 146/153; P. Bitte, ‘Alkmaar / Paardenmarkt (voorlopige resultaten)’ in Noord Holland. De archeologische kroniek van Noord-Holland 2010” (Provincie Noord-Holland, Haarlem 2010), p. 8/9/10; Ch. Schrickx, ‘Bidden en werken in de stilte van de Bangert: Het plattelandsklooster Bethlehem onder de kruisbroeders’ in “Oud Hoorn”, 37 (2015), nr 3, p.115; P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.), “Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7” (Leiden 1927), zie ook: http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu07_01/molh003nieu07_01_0043.php (13-12-2017), p. 20; J. Drewes, ‘1200-1600. Dichter bij God. Kloosters in Alkmaar’, website En Toen Nu: Canon van Nederland; https://www.entoen.nu/nl/noord-holland/alkmaar/venster-4 (17-01-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-P022-001
VU Kloosterlijst nummer:
A11