Zoeken in collecties

In Zaamslag in Zeeuws-Vlaanderen stond ooit de commanderij Tempelhof, die met Ter Brake in Alphen in Noord Brabant deel uitmaakte van de meer dan 60 commanderijen waarover de Tempelorde in Vlaanderen, Brabant, Henegouwen en het prinsdom Luik beschikte. De vroegste vermelding van commanderij Tempelhof stamt uit 1282. Een oorkonde uit dat jaar bevestigt, dat Ridder Gerard van der Maelstede, zoon van de schout van Hulst, ten behoeve van voornoemde commanderij aan de Tempelorde landerijen en andere bezittingen schonk. Vermoedelijk dient de oorsprong eerder gedateerd te worden. In 1200 werd namelijk al vermeld dat, zonder een commanderij of andere vestiging te noemen, burggraaf Zeger II bij zijn intrede in de Tempelorde, naast zijn paardenfokkerijen in de Vier Ambachten met huis, zijn gronden te Aandijk, die hij voor eigen rekening had laten bedijken, aan de Tempelorde had geschonken. De commanderij, die ruim elf gemeten (= 5 ha) groot was, omvatte meerdere gebouwen waaronder een kapel. Er was ook een begraafplaats. Tussen de commanderij en Zaamslag, lag het hospitaal van Zaamslag. Dit hospitaal, dat voor het eerst in 1310 vermeld wordt, was mogelijk in eerste aanleg een bij de commanderij behorende leprozerie. Toen de Tempelorde in 1312 door paus Clemens V werd opgeheven en haar goederen aan de Johannieter Orde vervielen, werd de commanderij aan de Johannieters overgedragen. In de veertiende eeuw werd de commanderij verbouwd tot een militaire versterking, maar werd, nadat deze in de tachtigjarige oorlog op de Spanjaarden veroverd was, weer ontmanteld. In 1583 werd het gebied geïnnundeerd, maar werd na de vrede van Munster weer drooggelegd. Wat er toen nog van de gebouwen resteerde, ging onder de slopershamer. Van het eens zo imposante gebouwencomplex valt nu niets meer waar te nemen. Wat overbleef is een beploegd landbouwgebied met de status van beschermd archeologisch monument