Mijn Studiezaal (inloggen)VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ud0378 Stoeltjesklok met slingerkast
Toelichting:
Klok met uur- en minutenaanduiding. Slingerkast met uitstulping en rechte afsluiting. Hieronder een barokke uitloper van de wandplaat met opgelegde symmetrische voluten en een gecontourneerd verhoogd paneel. Slingervenster in de vorm van een liggende rechthoek met uitgestulpte, korte zijden. Kast beschilderd met een voorstelling van de slapende Elia in rood kleed en blauwgroe¬ne mantel, liggend onder een hoge boom. Linksboven een aanvliegende engel, wijzend op een stuk brood en een kruik (I Kon. 19, 4-6). Op de achtergrond geboomte en een hert. Voorts een boomstam, struikgewas, bloemen en planten. Klokkenkast met getoogde kap op geprofileerde pootjes. IJzeren, beschilderde wijzerplaat met geaccoleerde onderrand en Romeinse cijferaanduiding. Op het middenveld een putto met pijlenbundel op een kar, getrokken door twee zwanen. In de zwikken twee vrouwelijke en twee mannelijke personifikaties van de vier jaargetijden (zie staand horloge, inv. nr. VW-P017-375). Klokkenkast bekroond met ajour symmetrische loodornamenten; het ornament aan de voorzijde bestaat uit een kopje met verentooi, een schild met klimmende leeuw, omgeven door acanthusbladeren en ondersteund door engelenfiguren. In de zijkanten van de klokkenkast vensters in getoogde omlijsting met geschulpte onderhoeken. Boven de klok een overhuivend afdakje bekroond met een goudkleurig metalen ajour ornament met schelpmotief in top, van waaruit voluterend bladwerk en aan weerszijden een vrouw met putto
Datering:
1800-1850
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
Gesigneerd aan bovenzijde wijzerplaat "I. van Deursen / s: Bos"
Plaats vervaardiging:
's-Hertogenbosch
Materiaal/techniek:
Hout, metaal, glas
Breedte in cm:
26
Hoogte in cm:
148
Diepte in cm:
24
Opmerkingen:
De klok is uitzonderlijk van model: een combinatie van een stoeltjesklok en een staartklok. De vraag kan worden gesteld of op zeker moment in de kast van een stoeltjesklok het uurwerk van een staartklok is geplaatst, terwijl daaraan toen ook een slingerkast is toegevoegd. De hierop geschilderde voorstelling duidt op een maaltijd en is mogelijk erop aangebracht toen ze als refterklok ging funktioneren. De afsluiting van de wandplaat aan de onderzijde van de klok is waarschijnlijk niet origineel. De staartklokken waren de opvolgers van de stoeltjesklokken. De Friese stoeltjesklokken werden vervaardigd vanaf begin achttiende eeuw tot aan de eerste decennia van de negentiende eeuw. Deze klokken werden ook wel gemaakt in Twente, Brabant en Zeeland. Friesland, met Joure als exportcentrum, was ook het gebied waar de staartklokken in groten getale werden vervaardigd. De productie ervan lag in de periode van midden achttiende tot eind negentiende eeuw. Ook deze klokken werden elders gemaakt. De naam van de klokkenmaker van de hier beschreven klok,
I. van Deursen, verwijst, gezien de plaats waar hij is aangebracht, vermoedelijk naar de maker van het oorspronkelijke uurwerk. Hij komt niet voor in Enrico Mopurgo, Nederlandse klokken- en horlogemakers vanaf 1300, Amsterdam 1970. De voorwand van de slingerkast is uitneembaar met behulp van een metalen ring
I. van Deursen, verwijst, gezien de plaats waar hij is aangebracht, vermoedelijk naar de maker van het oorspronkelijke uurwerk. Hij komt niet voor in Enrico Mopurgo, Nederlandse klokken- en horlogemakers vanaf 1300, Amsterdam 1970. De voorwand van de slingerkast is uitneembaar met behulp van een metalen ring
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 21-02-2023
1 gedigitaliseerd
