Mijn Studiezaal (inloggen)BB-HS Bibliotheek Erfgoedcentrum, handschriften
70002 Graduale van Johannes van Deventer
Datering:
1485-1498
Titel:
Graduale van Johannes van Deventer
Toelichting:
ff. 1r-104v: Graduale; ff. 105r-128v: Oraties van het Temporale en Sanctorale; ff. 129r-200v: antifonarium
Inhoud:
Dit graduale is uit drie elementen opgebouwd. Het eerste element is het graduale zelf; dit zijn de vaste en wisselende gregoriaanse gezangen voor de Heilige Mis. Na het graduale volgen oraties uit de temporale en sanctorale. Deze twee onderdelen volgen de cyclus van het liturgische jaar waarbij de temporale bestaat uit alle feestdagen die jaarlijks van datum veranderen en de sanctorale uit alle feestdagen (voor de heiligen) die elk jaar op dezelfde datum gevierd worden.
Het antifonarium is het laatste onderdeel in dit werk. Het is een koorboek dat werd gebruikt bij het zingen van de getijdengebeden. Psalmen vormen de basis van het gebed en worden omkaderd door de gezongen antifonen
Het antifonarium is het laatste onderdeel in dit werk. Het is een koorboek dat werd gebruikt bij het zingen van de getijdengebeden. Psalmen vormen de basis van het gebed en worden omkaderd door de gezongen antifonen
Vindplaats:
Hs-002
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 en 2 kolommen, 27 of 9 regels en muzieknotatie.
Decoratie:
Vier grote initialen: f. 1r: Groene letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten groen. Gezet tegen een achtergrond van bladgoud en blauwe vormen aan de rand, opgevuld met dunne witte florale motieven. De letter is opgevuld met een bloeiende fantasiebloem, weergegeven in groen, roze, blauw, oranje en geel; f. 97v: paarse letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten. Gezet tegen eenzelfde achtergrond als f. 1r. opgevuld met knop van fantasiebloem die nog vastzit aan tak. Weergegeven in groen, blauw, geel en oranje; f. 137r: groene letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten, gezet tegen een achtergrond van bladgoud. Opgevuld met dunne groene plantenranken die eindigen in bloemen van roze, blauw, oranje en geel. Hiertussen zijn drie leeuwen, twee vogels en drie naakte mannetjes verwerkt. Dit folio bevat margeversiering op alle vier de marges. Zwarte pentekeningen van bladranken, bloemen en fruit waartussen dieren, koppen, mannetjes en kruizen zijn weergegeven; f. 169r: letter van bladgoud gezet tegen een in vlakken opgedeeld blauwe en rode achtergrond. Blauwe vlakken zijn gevuld met witte florale motieven en rode vlakken met gele florale motieven. De letter is opgevuld met een gekruisigde Christus in een paars oranje gewaad, gezet in een groen landschap met een stad op de achtergrond.
Grotere initialen: blauw-rode of blauw-gouden letters met rood en paars penwerk in de marge. Opgevuld met bloem en plantmotieven in groen, rood en geel: f. 7r, 29v, 36r, 37v, 57r, 78r, 129r, 134v, 138v, 140v, 152r, 153v, 155r, 156r, 157r, 166v, 173v, 174v, 175r, 176v, 178r, 179r, 180r, 184v, 186v, 188r, 189r, 190r, 191r, 192r.
214 grote zwarte hoofdletters, sommige met koppen. Met krullen en bladmotieven omgeven en opgevuld.
f. 103r, 1 initiaal van Johannes Haenen van Lyenden
Grotere initialen: blauw-rode of blauw-gouden letters met rood en paars penwerk in de marge. Opgevuld met bloem en plantmotieven in groen, rood en geel: f. 7r, 29v, 36r, 37v, 57r, 78r, 129r, 134v, 138v, 140v, 152r, 153v, 155r, 156r, 157r, 166v, 173v, 174v, 175r, 176v, 178r, 179r, 180r, 184v, 186v, 188r, 189r, 190r, 191r, 192r.
214 grote zwarte hoofdletters, sommige met koppen. Met krullen en bladmotieven omgeven en opgevuld.
f. 103r, 1 initiaal van Johannes Haenen van Lyenden
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes van Deventer (kopiist)
Aantal folia:
200
Formaat:
49 x 35
Materiaal:
Perkament
Band:
16e of 17e-eeuws bruinleren band. Twee aanzetten voor koperen sloten aanwezig. Zwaar koperen hoekbeslag. Twee ijzeren stutten aan onderzijde en vijf koperen noppen aan voor- en achterzijde
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 2
Eigendomsnotities:
f. 1r: ‘’Sum PP Cruciforum Con. S. Agathae prope Kuyck ad Hosam’’ (in blokletters)
Documentatie:
BNM; MMDC
Opmerkingen:
Tussen f. 127 en 128 is een extra folio met muzieknotatie opgenomen; Datering en herkomst gebaseerd op de heiligen en hun feestdagen in de kalender.
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 13-03-2024
BB-HS Bibliotheek Erfgoedcentrum, handschriften
70001 Graduale van Johannes van Deventer
Datering:
1512
Titel:
Graduale van Johannes van Deventer
Toelichting:
ff. 5r-155v: Temporale; ff. 190r-227r: Sanctorale; ff. 227r-239v: Communale; ff. 240r-241r: Kyriale; ff. 242r-309v: Sequensen
Inhoud:
Een graduale is een boek dat gregoriaanse gezangen bevat voor de mis. Dit exemplaar bestaat uit vijf onderdelen en opent met de temporale, opgevolgd door de sanctorale. Deze twee onderdelen volgen de cyclus van het liturgische jaar waarbij de temporale bestaat uit alle feestdagen die jaarlijks van datum veranderen en de sanctorale uit alle feestdagen (voor de heiligen) die elk jaar op dezelfde datum gevierd worden. Het graduale bevat alle gezangen voor deze feestdagen.
Het kyriale bevat het Ordinarium, een vaste reeks wederkerende gezangen van de Mis. Het bevat meer dan 150 gezangen, is een uittreksel van het Graduale Romanum, en wordt door koor, diaken, priester en cantor gezongen. Tot slot volgen de sequensen. Dit zijn misgezangen met een syllabische melodie die bij belangrijke feestdagen na het alleluia nog werden gezongen
Het kyriale bevat het Ordinarium, een vaste reeks wederkerende gezangen van de Mis. Het bevat meer dan 150 gezangen, is een uittreksel van het Graduale Romanum, en wordt door koor, diaken, priester en cantor gezongen. Tot slot volgen de sequensen. Dit zijn misgezangen met een syllabische melodie die bij belangrijke feestdagen na het alleluia nog werden gezongen
Vindplaats:
Hs-001
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 kolom, 9 regels en muzieknotatie.
Decoratie:
Gehistoriseerde, gedecoreerde en penwerk initialen; 17 initialen met illustraties: f. 15v, 22v, 102r, 119r, 123r, 129v, 131v, 153v, 156r, 162r, 167v, 171v, 180v, 190v, 212v, 219r en 242r. Deze worden vergezeld door randversiering die bijna de hele pagina omvat.
85 gekleurde hoofdletters op gouden achtergrond.
210 gekleurde hoofdletters zonder achtergrond.
473 zwarte hoofdletters met fijne ajourbewerking.
624 grote rode, blauwe of groene hoofdletters.
f. 180v: initiaal met zelfportret van Johannes van Deventer.
f. 242r: een wapenschild: op de linkerhelft is op een veld van goud een op drie voeten staand kruis te zien met een witte hazenwindhond. Op de rechterhelft zijn tegen een grijs veld met witte arabesken drie zwarte vogels met gouden biezen gezet
85 gekleurde hoofdletters op gouden achtergrond.
210 gekleurde hoofdletters zonder achtergrond.
473 zwarte hoofdletters met fijne ajourbewerking.
624 grote rode, blauwe of groene hoofdletters.
f. 180v: initiaal met zelfportret van Johannes van Deventer.
f. 242r: een wapenschild: op de linkerhelft is op een veld van goud een op drie voeten staand kruis te zien met een witte hazenwindhond. Op de rechterhelft zijn tegen een grijs veld met witte arabesken drie zwarte vogels met gouden biezen gezet
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes van Deventer (kopiist)
Aantal folia:
306
Formaat:
55,5 x 38,5
Materiaal:
Perkament
Band:
Bruinleren band met koperen beslag en noppen. Sluiting is gemaakt van twee leren riemen waaraan de sluitstukken zijn vastgezet, die aansluiten op pinnen aan de voorzijde. Blinddrukstempel van rosetten, tweekoppige adelaars en kleine Franse lelies. De rug is vernieuwd
Conditie:
Enkele folia ontbreken aan het begin en het einde van de tekst
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 1
Eigendomsnotities:
Schrijversnotitie: f. 180v: in miniatuur: ‘’gratum fac nato precibus Maria hunc rigo librum. Narique nichil spernit quod tu fers spes miserorum. Fr. Johannes Deventrie’’
Documentatie:
BNM; MMDC; Deftige devotie (Uden 2003), nr. 37; Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef, 1417-1476 (Nijmegen 2009), nr. 131
Opmerkingen:
De naam van de schrijver, Johannes van Deventer, is te vinden in te vinden in de intitiaal op f. 180v. De datering 1512 is gebaseerd op de initiaal op f. 212v en een aantekening op f. 307r. Van de zeer weinige Noord-Nederlandse koorboeken die zijn overgeleverd is dit, omdat de datum en vervaardiger bekend zijn, een belangrijke schakel voor wetenschappelijk onderzoek
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 13-03-2024
1 gedigitaliseerd
