Zoeken in collecties

Floris van Masschereel, commandeur van de Duitse Orde te Vught erfde van zijn kinderloos gestorven broeder Herbertus het later naar hem vernoemde Masschereelshuis in ’s-Hertogenbosch. Al in 1585 resideerde de commandeur van de Duitse Orde te Vught in dit huis, dat aan de Oude Huls, de tegenwworduge St. Jorisstraat, lag. In 1615 werd het Masschereelshuis tot vaste residentie voor de commandeur van Vught bestemd. Besloten werd om de oude commanderij in Vught, die tijdens het beleg van 's-Hertogenbosch in 1603 verwoest was, niet meer te herbouwen. In 1670 werd het Masschereelshuis verkocht door de commandeur van Gemert, die in 1662 door het kapittel van de balije Alden Biesen tot het verkopen van alle bezittingen van de commanderij Vught gemachtigd was

In 1426 kocht de Commanderij van Gemert van de Duitse Orde een huis in de Windmolenbergstraat in ’s-Hertogenbosch. Dit huis, dat ”Het Huis van Gemert” genoemd werd, diende niet alleen als refugiehuis, maar ook als stadsresidentie van de Gemertse commandeur. Toen in 1629 ’s-Hertogenbosch door prins Frederik Hendrik van Oranje werd ingenomen, werden alle geestelijken er verbannen en werd de uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. De commanderij van Gemert had toen niets meer in ’s-Hertogenbosch te zoeken. In 1638 werd dan ook tot verkoop van onderhavig huis overgegaan

De commanderij van de Duitse Orde te Bunne had in stad Groningen aan de westzijde van de Folkingestraat een refugiehuis

De commanderij van de Duitse Orde te Gemert moet zijn opgericht tussen 1220 en 1249. Van voormeld laatste jaar dateert de oudste oorkonde. De hoge en lage jurisdictie van de heerlijkheid Gemert kwam deels toe aan heer Diederik van Gemert en deels aan de onder de landcommanderij van Alden Biesen ressorterende commandeur van de Duitse Orde. In een oorkonde uit 1271 werd dit door hertog Jan I van Brabant bevestigd. Aan deze tweeherigheid kwam echter een eind toen Diederik in 1366 zijn deel in vorenbedoelde jurisdictie aan de commanderij van Gemert verkocht. De gehele heerlijkheid Gemert kwam toen in volle eigendom van de Duitse Orde. De commanderij van Gemert legde zich met name toe op het bestuur over Gemert en het beheer van haar goederenbezit. Zij bezat de patronaatsrechten van de parochiekerken te Gemert, Haren, Nistelrode en Geldrop en daarnaast van enkele kapellen, onder meer te Handel en te Bruheze, een voormalige buurtschap in de gemeente Helmond. Toen met de verovering van 's-Hertogenbosch de gehele Meierij van 's-Hertogenbosch in handen kwam van de Republiek der Verenigde Nederlanden wilde de Staten Generaal in 1648 rechten doen gelden op ook de bezittingen van de Duitse Orde in Gemert. Na een langdurige juridisch procedure werden de Staten Generaal echter in 1662 gedwongen te erkennen dat de commanderij door de Duitse Orde onder opperheerschappij stond van het Duitse Rijk en dat de Staten Generaal daarover geen gezag konden uitoefenen. Wel moest de protestantse godsdienst vrij kunnen worden uitgeoefend en moest de Duitse Orde daarvoor, onder behoud van het patronaatsrecht daarvan, een kerk of kapel beschikbaar stellen en aan de predikant een woning toewijzen. In 1797 werd het gebied door Frankrijk ingelijfd en in 1800 aan de Bataafse Republiek overgedragen om vanaf 1813, tot op heden, deel te worden van het Koninkrijk der Nederlanden. Bij decreet van Napoleon van 24 april 1809 werd de Duitse Orde in haar geheel opgeheven