Zoeken in collecties

Zie onder mannenkloosters: ME-P056-024

De Johannieter zusters van Wijtwerd bezaten omstreeks het midden van de vijftiende eeuw drie uithoven. De uithof te Maarhuizen, een gehucht in de gemeente Winsum in de provincie Groningen, was één van deze drie uithoven

Vanwege de behoeftige omstandigheden waarin zij verkeerde, deed de benedictinessenpriorij Hemelpoort te Werendijke een beroep op graaf Willem III van Holland om ondersteuning. Als oplossing werd het samenvoegen van voornoemde priorij met de adellijke benedictinessenabdij van Rijnsburg geopperd. Toen dit op niets uitliep, doordat de nonnen uit Rijnsburg hiermee niet instemden, verklaarde Jacob van Zuden, commandeur van het St. Catharina's convent in Utrecht, zich bereid de zusters in de Johannnieter Orde op te nemen, hun bezit met het zijne te Kerkwerve onder Domburg samen te voegen en hen naar Kerkwerve over te brengen. In een in 1317 door Graaf Willem III uitgevaardigde oorkonde werd een en ander nader uitgewerkt. Daarin werd ook de belofte opgenomen dat de zusters nimmer door broeders vervangen zouden worden. Aangezien deze belofte steeds gestand gedaan werd, was de commanderij van Kerkwerve, die commanderij Sint Jan ten Heere genoemd werd, één van de vier Johannieter vrouwenkloosters in Nederland en vormde daarmee, net als de commanderijen Warffum, Wijtwerd bij Usquert en Oosterwierum bij Delfzijl een uitzondering binnen de orde. Het goederenbezit beliep in 1495 ca. 50 ha, deels verpacht en deels door de nonnen zelf bewerkt. In 1540 werd ca. 40 ha. verpacht, terwijl van ca. 35 ha. de veld-opbrengsten ontvangen werden. Toen rondom de Reformatie in 1572 de Geuzen met het plunderen van goederen en het in brand steken van kerken flink op Walcheren huishielden, betekende dit het einde van commanderij Sint Jan ten Heere. In 1578 werd het inmiddels door de Staten van Zeeland geconfisqueerde gebouwencomplex aan een zekere Arend van Dorp verkocht

Blijkens een acte uit 1598 hadden de Johannieter zusters van Wijtwerd in de stad Groningen op de hoek van de Butjesstraat en de Pausgang een refugiehuis. Dit huis met tuin en stallen, werd in 1625 verkocht