Zoeken in collecties

De Congregatie van de Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes werd in 1830 gesticht door Stefanus Modestus Glorieus. Na in 1825 tot priester te zijn gewijd, werd hij nog in hetzelfde jaar tot kapelaan in Ronse benoemd. Vooral in de streek van Ronse was rond 1830 sprake van grote politieke en economische problemen. Er heerste veel werkeloosheid en mede daardoor grote armoede. Daarnaast was een groot deel van de bevolking analfabeet. Getroffen door zoveel sociale ellende besloot Glorieux tot het, op instigatie van de bisschop van Gent, stichten van een congregatie van broeders, die de naam Broeders van Goede Werken kreeg en waarvan de Regel in 1835 door de bisschop goedgekeurd werd. In dat jaar werden de eerste zes broeders ingekleed en geprofest. Naast de geloften van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid beloofden de broeders zich met alle kracht toe te leggen op goede werken, die zich geleidelijk uitbreidden over verschillende domeinen van hulpverlening: onderwijs en opvoeding van kwetsbare jeugd, (psychiatrische) verpleging, ouderenzorg, werkverschaffing voor werklozen en opvang van daklozen. Mede door het slechte financiële beheer van Glorieux stapelden de schulden zich op. In 1844 werd één van zijn medewerkers, priester Jan Colle, als algemeen geestelijk directeur van de broeders van Goede Werken benoemd. Glorieux werd geleidelijk aan de kant geschoven. Hij werd in 1848 gedwongen Ronse en de congregatie te verlaten. In 1872 overleed hij. Het moederhuis werd in 1887 verplaatst van Ronse naar Oostakker. De naam van de congregatie werd toen veranderd in die van Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes. De congregatie, die onder de bisschop van Gent ressorteerde, ontving in 1892 het decreet van Pauselijk Recht en kwam daarmee rechtstreeks onder de Heilige Stoel te vallen. In 1910 werden de in Nederland gelegen vestigingen van de congregatie verenigd in een Nederlandse provincie. Het provincialaat was tot 2009 in Dongen gevestigd en werd daarna naar Eindhoven verplaatst

Jean Baptist de la Salle, geboren te Reims in 1651, aanvankelijk kanunnik, voorts diocesaan priester en theoloog, nam in 1678 de zorg op zich voor een congregatie van zusters voor meisjesonderwijs toen de stichter van deze congregatie, die een vriend van De la Salle was, overleed. Daardoor kwam hij in contact met Adrien Nyel die de opdracht had in Reims armenscholen op te richten. De la Salle hielp hem daarbij. Hierdoor werd hij zich steeds meer bewust van het grote gebrek aan goed en godsdienstig armenonderwijs in Frankrijk. Om daarin verandering te brengen, verzamelde hij te Reims een groep medestanders om zich heen die hij tot een hechte gemeenschap van christelijke lekenopvoeders smeedde. Hieruit kwam in 1680 de Congregatie van de Broeders van de Christelijke Scholen voort. Aanvankelijk toegespitst op de volksjeugd paste de congregatie een semiklassikale onderwijsmethode toe waarvan de doordachte, gedisciplineerde en zachtaardige didactiek als reactie op het dilettantische, ruwe en ongedisciplineerde onderricht van toen voorop stond. De congregatie stuitte op tegenstand van de kerkelijke autoriteiten die zich verzetten tegen het laïcaal karakter van de congregatie. Vanuit het onderwijsveld werd de congregatie omwille van haar innovatieve onderwijsmethoden als ongewenste concurrent beschouwd. Ondanks deze tegenwerking groeide de congregatie en nam naast lager, middelbaar, ambachts- en normaalschoolonderwijs later ook het onderwijs aan opleidingsinstituten voor leraren, hervormingsscholen voor delinquenten, technische scholen en middelbare scholen voor moderne talen, kunsten en wetenschappen op zich. In 1790 telde de congregatie 121 vestigingen, die zich op één na in Frankrijk bevonden. Tijdens de Franse Revolutie werden deze vestigingen gesloten. In 1803 werd de congregatie onder het bewind van Napoleon weer toegelaten en breidde zij zich uit over de hele wereld. In Nederland vestigden de Broeders van de Christelijke Scholen zich in 1907 vanuit Frankrijk in Sluis

De Congregatie van de Broeders van Amsterdam werd in 1851 in Amsterdam gesticht door de priesters Petrus Johannes Hesseveld en Arnoldus Frentrop sj. Eerstgenoemde was rector van het St. Aloysiusgesticht in Amsterdam. Dit gesticht was opgericht door de Heerenvereeniging van Weldadigheid van de Allerheiligste Verlosser. President van deze vereniging was Frentrop, die zich van 1836 tot 1852 als priester in Amsterdam inzette voor zwerfkinderen. Het St. Aloysiusgesticht, dat aanvankelijk bestond uit een paar armelijke huisjes en een turfschuur, was een instelling voor de opvang van kansarme jongens, die (half)wees waren of door hun ouders aan hun lot waren overgelaten. Directe aanleiding voor het stichten van de congregatie was dat de broeders van Maastricht, die zich tot dan toe in het St. Aloysiusgesticht van de zorg hadden gekweten, hun werk daar beëindigden. De congregatie kreeg pas in 1855 haar definitieve naam: Congregatie van de Broeders van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten, die in de wandelgangen ook wel broeders van Amsterdam of, naar het blauwe koord om hun toog, broeders met de blauwe koorden genoemd werd. De congregatie legde zich aanvankelijk toe op opvang van en onderwijs -vooral beroepsonderwijs- aan kansarme jongens, dat zich later ook tot zeer moeilijk opvoedbare kinderen uitbreidde, terwijl justitiële kinderbescherming toen eveneens tot haar taak ging behoren. De congregatie, die een congregatie was van bisschoppelijk recht, werd aanvankelijk bestuurd door priester-directeuren, die het gezag van de bisschop van Haarlem vertegenwoordigden. Dit leidde ertoe, dat leden van de geestelijkheid in alle geledingen van organisaties doordrongen. Pas in 1925 mocht de congregatie voor het eerst een algemene overste uit haar midden benoemen. In 1852 vestigde de congregatie in de buurtschap Heibloem bij Heythuysen haar eerste communiteit buiten Amsterdam, gevolgd door een groot aantal vestigingen in Nederland en in een later stadium in Canada, China en Indonesië

Van de orde der cellebroeders liggen de wortels vermoedelijk in het Duitse Rijnland, waar het zijn oorsprong vond in de laatmiddeleeuwse begardenbeweging en andere bewegingen die zich op min of meer semi-religieuze basis bezig hielden met apostolische taken. Een stichter en een stichtingsdatum zijn niet aan te wijzen. Vóór 1800 behoorden tot haar voornaamste taak, naast het verzorgen van pestlijders, het afleggen en begraven van doden, waarvoor ze in veel steden het alleenrecht verwierf. Met name vanaf de 18e eeuw nam de orde het verzorgen van geesteszieken op zich, dat toen tot haar belangrijkste taak ging behoren. Om vanaf de periode van de Zwarte Pest (1348-1352) aan de toen woedende pestepidemie het hoofd te bieden, gingen de cellebroeders zich hechter organiseren en in kloosters samenleven. Aangenomen wordt, dat de benaming cellebroeders toe te schrijven is aan het feit dat zij in cellen een afgezonderd leven leidden. Een andere verklaring is de afleiding van het Latijnse woord cella in de betekenis van grafkapel. De cellebroeders begeleidden de doden immers naar de cella, de laatste rustplaats. In 1472 werd de orde door paus Sixtus IV erkend. Vanaf toen legden ze de drie kloostergeloften af en volgden ze de regel van Augustinus. Cellebroeders werden na hun professie niet tot priester gewijd. Zielzorg en prediking rekenden ze dan ook niet tot hun taak. Hoewel ze inkomsten wisten te verwerven met bedelen, met de gelden verkregen voor hun diensten en ook wel met handwerk, waren zij toch in belangrijke mate aangewezen op subsidies, uitdelingen en schenkingen. Aan het eind 15e eeuw werden de cellebroeders naar hun schutpatroon, Alexius van Edessa, ook wel alexianen genoemd. In het huidige Nederland hebben de cellebroeders in de Middeleeuwen en in de 16e eeuw tot aan de Reformatie bestaan. Tegenwoordig zijn de alexianen gevestigd in Duitsland, België, Engeland, Ierland, de Filippijnen, Hongarije en de VS. In Nederland hadden ze van 1914 tot 1958 in Son een vestiging