Zoeken in collecties

In 1580 vluchtten de zusters van het klooster Dikninge te IJhorst naar Hasselt, waar in 1584 hun refugiehuis werd gebouwd. In 1588, werd een gedeelte van dit huis, dat in 1590 aanmerkelijk vergroot werd, verhuurd aan de Benedictinessen van het Zwartewaterklooster, die in de stad Hasselt hun toevlucht zochten

In Hasselt aan de Baangracht, toen Borchwal geheten, had een gemeenschap van vrome vrouwen, die zonder kloosterregel samenleefden, een woning. Deze gemeenschap werd voor het eerst in 1397 vermeld toen overgegaan werd tot aankoop van een naast voormelde woning gelegen huis en hofstede. Het geheel groeide uit tot een klooster, dat in 1414 de derde regel van St. Franciscus aannam. Herhaaldelijk lagen de zusters van dit klooster met het stadsbestuur overhoop. Zo ontstond er een geschil toen het convent, kennelijk zonder het stadsbestuur daarin te betrekken, de clausuur had aangenomen. Naar aanleiding daarvan had het convent een privilege van de bisschop ontvangen waarmee het kerkelijke vrijheid was toegekend, wat verschillende fiscale en juridische vrijstellingen opleverde. Het standpunt huldigend, dat ook de zusters, net zoals andere burgers, voor de belastingbetaling dienden op te draaien en zich aan de jurisdictie van het stedelijk gerecht dienden te onderwerpen, maakte het stadsbestuur de clausuur ongedaan. De zusters, die hierdoor geen aanspraak meer konden maken op voormelde door de bisschop verleende privilege, werd de keuze gelaten om als onbesloten zuster in Hasselt te blijven of om als besloten zuster naar elders te vertrekken. In 1571 verzette het convent zich met andere tertiarissenconventen tegen de beslissing van Paus Pius V om het Kapittel van Utrecht, waarbij het zich aangesloten had, onder de jurisdictie van de minderbroeders te stellen. Tijdens de tachtigjarige oorlog had het klooster veel te lijden. Toch werd het nog een toevluchtsoord voor de benedictinessen uit zowel het klooster Dikninge als het Zwartewaterklooster. Pas in 1589 werd het geseculariseerd. In 1592 waren er nog tien zusters. Ze mochten in het klooster blijven wonen en ontvingen van stadswege alimentatie. De laatste zuster overleed in 1617. Het kloostergebouw, dat in de 17e en 18e eeuw voor diverse doeleinden gebruikt werd, raakte in verval. In de 19de eeuw werd het tenslotte afgebroken

In 1233 stichtte bisschop Willebrand van Utrecht tussen Hasselt en Zwartsluis, bij het Zwartewater een benedictinessenklooster, dat als naam Mariënberg kreeg, maar in de volksmond Zwartewaterklooster genoemd werd. Dit klooster werd gesticht voor de zielenrust van de voorganger van bisschop Willebrand, bisschop Otto II van Lippe, die in 1227 door Rodolphus, burggraaf van Coevorden, vermoord werd tijdens de bloedige slag tegen de Drenthenaren bij Ane, in de buurt van Gramsbergen. Kerk en klooster werden gewijd in 1233 door Hermanus, de wijbisschop van Utrecht. Blijkens een oorkonde uit datzelfde jaar moest het aantal zusters tot 20 beperkt blijven en moesten ze van adel zijn. Een van de eerste activiteiten was het stichten van drie kerken in Avereest, Rouveen en IJhorst. Ook het patronaatsrecht van de kerken van Raalte, Heemse en Hardenberg berustte bij het Zwartewaterklooster. Bij splitsing van de goederen van Zwartewater, toen in 1414 vanuit dit klooster het benedictinessenklooster Klaarwater te Hattem gesticht werd, kwamen onder meer alle goederen, die eerstgenoemd klooster in de parochies van Raalte, Heino, Wijhe en Zwolle bezat aan laatstgenoemd klooster. Het patronaatsrecht van de kerk te Raalte bleef evenwel aan het Zwartewaterklooster. In het laatste kwart van de 14e eeuw volgde er onder invloed van de hervormingen van Geert Groote een scheiding, waarbij een deel van de zusters zich in Raalte vestigde. Hieraan werd echter door bisschop Frederik van Blankenheim een eind gemaakt en werden de nonnen verplicht naar het Zwartewaterklooster terug te keren. Na de Reformatie was het convent niet meer veilig in hun klooster. Ze vluchtten naar de stad Hasselt, waar zij in 1588 eerst gedurende korte tijd bij de tertiarissen in het klooster Op de Burgwal en later in het refugium van het klooster Dikninge onderdak vonden. Alle goederen, die het Zwartewaterklooster nog in bezit had, kwamen in handen van de ridderschap. Dit betekende feitelijk het einde van dit klooster