Zoeken in collecties

Het in 1818 in Culemborg gestichte kleinseminarie werd gevestigd in een gedeelte van de gebouwen, waarin een voormalige katholieke Franse meisjeskostschool gevestigd was. Deze school stond onder leiding van kloppen, vrome vrouwen die niet leefden volgens de regels van kloosters en begijnen, maar wel dienstbaar waren aan de katholieke Kerk. Onderhavige gebouwen, die aan de oostzijde van de Papenhoek lagen, behoorden tot het bezit van de in 1628 eveneens in Papenhoek opgerichte statie. De jezuïeten, tot wie deze statie behoorde, hadden voornoemde gebouwen in 1814 uit armoede moeten verkopen. Voor een aanzienlijk hoger bedrag dan bij de verkoop bedongen werd, wisten de jezuïeten de gebouwen echter weer terug te kopen. Daar verrees toen het in 1818 ingewijde kleinseminarie, dat onder leiding van de jezuïeten kwam te staan en in 1820 officieel erkend werd als kleinseminarie van de Hollandse Missie. Moeilijkheden, die van het Culemborgse gemeentebestuur ondervonden werden en die zich toespitsten op het feit, dat er ook externe leerlingen aan het seminarie studeerden, werden met het afschaffen van het externaat uit de weg geruimd. Op grond van een in 1825 door koning Willem I uitgevaardigd decreet moest het seminarie zijn deuren sluiten. In 1841, een jaar na het aantreden van koning Willem II, kon het seminarie heropend worden. In 1850 werd aan het seminarie een filosofie-afdeling toegevoegd, die tot 1865 ook bestemd was voor leden van de eigen orde. In 1853 werd overgegaan tot de bouw van een groot nieuw seminariegebouw, waarvoor alle panden in de Papenhoek, op de Sint Barbarakerk na, moesten wijken. In 1857 kwam deze nieuwbouw gereed. In 1906 trokken de jezuïeten zich uit het Culemborgse kleinseminarie terug, die toen door het aartsbisdom tegen een passende vergoeding van de jezuïeten overgenomen werd. Vervolgens heeft het tot 1935 als een volledig diocesaan kleinseminarie gefunctioneerd. In het jaar daarop, werden de gebouwen aan de augustijnen verkocht

De jezuïeten die belast waren met de pastorale zorg in de Culemborgse Sint Barbaraparochie waren tot 1917 gehuisvest in de pastorie van voornoemde parochie, die als adres Ridderstraat 40 had, maar later tot Ridderstraat 198 omgenummerd werd. Vanaf 1578 gold er in Culemborg een verbod op de uitoefening van de rooms-katholieke godsdienst. De katholieke kerk in de binnenstad werd toen evenals die in de Nieuwstad aan de protestanten toegewezen. Een zekere advocaat Meerhouts wist in 1628 bij graaf Floris II van Pallandt te bereiken, dat hij aan de jezuïeten toestemming gaf om in de binnenstad van Culemborg aan de Papenhoek in een tweetal huizen een schuilkerk in te richten, die in de volksmond de paterskerk genoemd werd. Aan het eind van de achttiende eeuw werd deze kerk te klein. Ter vervanging van deze kerk, die bovendien in een bouwvallige staat verkeerde, werd in 1817 een nieuwe, grotere in waterstaatsstijl opgetrokken kerk in gebruik genomen. Al gauw werd ook deze kerk te klein. Plannen in 1853 om deze kerk, die bovendien enkele ernstige gebreken begon te vertonen, te vervangen door een nieuwe kerk liepen echter wegens geldgebrek op niets uit. Eerst in 1884 werd overgegaan tot de bouw van de in 1886 geconsacreerde, huidige aan de Markt gelegen neogotische Sint Barbarakerk. Aan het begin van de twintigste eeuw stonden de jezuïeten deze kerk met het door hen in Culemborg beheerde seminarie af aan het aartsbisdom en kregen er de Aloysiusparochie te Utrecht voor in de plaats. De Sint Barbarakerk kwam in 1936 in handen van de augustijnen door ruil met het aartsbisdom tegen hun armlastige parochie van Onze Lieve Vrouw van Goede Raad te Utrecht

De dominicanen van Utrecht zouden in Culemborg een termijnhuis hebben gehad. Het is niet zeker of dit ook werkelijk zo was

De St. Barbaraparochie in Culemborg, die in 1628 opgericht werd als jezuïetenstatie, werd in het begin van 20e eeuw door de jezuïeten aan het bisdom Utrecht verkocht. Van deze verkoop maakte ook het grootseminarie van de jezuïeten deel uit dat gelegen was op de huidige locatie van het stadskantoor van Culemborg, dat eeuwenlang bekend stond als de Papenhoek. In 1857 kreeg Culemborg een diocesane kleinseminarie dat gevestigd werd in een nieuw gebouw in de Papenhoek, waarvoor onder meer voormeld grootseminarie van de jezuïeten plaats moest maken. Door ruil met het bisdom tegen hun armlastige parochie van O.L. Vrouw van Goede Raad te Utrecht verkregen de augustijnen in 1936 de bediening van de Culemborgse St. Barbaraparochie. Van deze ruil maakte de koop door de augustijnen van voornoemd, toen leegstaand kleinseminarie deel uit. In 1937 betrokken de augustijnen dit gebouw, dat aan O.L. Vrouw van Goede Raad toegewijd werd en als opleidingshuis voor de eerstejaars theologanten dienst ging doen. In het klooster, dat veel te groot bleek, werd het in 1946 door de augustijnen opgerichte Nederlands Schriftelijk Studiecentrum te Culemborg (NSSC) gehuisvest. Dit studiecentrum verzorgde ook contact-onderwijs tijdens studieweekenden. Voor de cursisten, die daaraan deelnamen, werd in het klooster en in de in de tuin van het klooster geplaatste houten barakken slaapgelegenheid geboden. In 1971 was het NSSC niet meer in augustijnse handen. Het was toen gefuseerd met PBNA in Arnhem, waar naar toe alle activiteiten van het NSSC overgebracht werden. Het klooster heeft onder meer tevens dienst gedaan als provincialaat en missieprocuur van de augustijnen, terwijl het ook tijdelijk onderdak heeft geboden aan seminaristen met hun professoren uit de Oekraïne. De Culemborgse augustijnen namen ook in de parochies van Gellicum, Rhenoy, Rumpt en Beesd de zielzorg op zich. In 1973 werd het Culemborgse klooster verkocht. De daar nog wonende augustijnen werden toen in kloosters elders ondergebracht