Zoeken in collecties

Schaepman, een neef van de bekende priester-politicus Herman Schaepman, richtte als aartsbisschop van Utrecht in 1873 deze broedercongregatie op te Utrecht. De broeders verzorgden opvoeding en onderwijs, hielden en internaten en deden aan jeugdwerk. Paus Gregorius de Grote is de patroon van de lagere en middelbare scholen van de fraters in Utrecht. In 1979 vond de meest recente statutenwijziging plaats

Behalve dat de jezuïeten, de grootste mannelijke religieuze orde in de Rooms-Katholieke Kerk, de geloften van kuisheid, armoede en gehoorzaamheid afleggen, beloven zij absolute gehoorzaamheid aan de paus, waardoor zij voor specifieke opdrachten geheel te zijner beschikking staan. Van deze orde, die brak met conventionele kloostertradities als verplichte religieuze kledij, koorgebeden en boetedoening, is Ignatius van Loyola, die leefde van 1491 tot 1556, de stichter. Als legerofficier raakte deze Spaanse edelman bij een slag om het Baskische Pamplona aan beide benen gewond. Maandenlang moest hij het bed houden. In die tijd, die hij met het lezen van veel geestelijke literatuur doorbracht, besloot hij zijn verder leven aan God te wijden. In vrijwillige armoede zwierf hij door West-Europa. Biddend en boetend deed en schreef hij in de grot van Manresa ten noorden van Barcelona zijn Geestelijke Oefeningen, die het hart van de spiritualiteit van de jezuïeten zouden vormen. In 1528 strandde Ignatius in Parijs. Daar richtte hij met een aantal studievrienden de Sociëteit van Jezus op, zoals de orde van de jezuïeten ook wel genoemd wordt. Om in een tijd, waarin de reformatie hoogtij vierde, het katholicisme een nieuwe opleving te geven, werd deze orde een voorvechter voor de contrareformatie. Gekenmerkt door zijn strakke organisatie, de strenge selectie en spiritualiteit die gericht is “tot meerdere eer van God,” zoals de lijfspreuk van Ignatius luidde, werd de orde in 1540 door paus Paulus III goedgekeurd. In 1774 werd de orde echter opgeheven onder druk van verschillende vorsten, die vonden dat de jezuïeten teveel macht naar zich toe getrokken hadden. Doordat keizerin Catharina II van Rusland en koning Frederik II van Pruisen weigerden het opheffingsbesluit uit te voeren, bleef de orde in die landen voortbestaan. In 1814 werd de orde door paus Pius VII opnieuw in het leven geroepen. In Nederland heeft de orde zich vooral sterk gemaakt op het gebied van zielzorg en onderwijs

De oorsprong van de Johannieter Orde voert terug tot het midden van de elfde eeuw. Toen werd in Jeruzalem door een op initiatief van kooplieden uit de Italiaanse stad Amalfi opgerichte Benedictijner hospitaalbroederschap een aan Johannes de Doper toegewijde hospitaal gesticht. Met dit hospitaal stelde de broederschap zich ten doel zieke pelgrims uit West-Europa, die het Heilige Land bezochten, te verzorgen. Nadat in 1099 Jeruzalem door Godfried van Bouillon was veroverd, vonden in dit hospitaal gewonde kruisvaarders verpleging en verzorging. Veelal schonken ze dan uit dankbaarheid goederen, zowel in het Heilige Land als in hun land van herkomst. Hierdoor verwierven de broeders bezittingen door heel Europa. Aangezien de broederschap gaandeweg zelf de bezittingen diende te beschermen, namen ze naast verpleging ook militaire taken ter hand. Dit leidde tot de omvorming van de broederschap tot een geestelijke ridderorde, gebaseerd op de regel van Augustinus. De orde bestond uit ridders die de militaire taken op zich namen, kapelaans die de geestelijke en priesterlijke taken vervulden en dienende broeders die de verzorgende en huishoudelijke taken op zich namen. De paus bevestigde in 1113 het goederenbezit en stelde de orde onder bescherming van de Heilige Stoel. Daarbij werd ook het privilege verleend om zowel een eigen grootmeester tot overste te benoemen als eigen kerken te stichten. Voor het beheer van de goederen richtten de johannieters een gecentraliseerde hiërarchisch bestuurssysteem in van tongen, provincies of grootprioraten en commanderijen, elk met hun eigen titularis aan het hoofd, die aan de grootmeester verantwoording verschuldigd was. Nederland, dat een twintigtal commanderijen telde, ging ten tijde van de Reformatie over tot het protestantisme. Aan het eind van de 16e eeuw werden de in het bezit van de Johannieter Orde zijnde goederen geconfisqueerd en kwam er een verbod tot het aannemen van nieuwe leden. Dit betekende het einde van de orde in Nederland

De Karmelieten komen voort uit een groep van kluizenaars, die in navolging van de profeet Elia rond 1200 in het Karmelgebergte bij de havenplaats Haifa in Israël een aan God toegewijd leven leidden. Voor hen schreef Albertus van Avogrado, patriarch van Jeruzalem, een in 1226 pauselijk goedgekeurde leefregel. Omstreeks 1235 werden zij door Arabische moslims van de berg Karmel verdreven. De meesten vertrokken naar Europa. Op het concilie van Lyon in 1245 werd hun op contemplatie gerichte gemeenschap onder de bedelorden opgenomen. In de 14e eeuw, toen zij een grote groei doormaakten, wijzigde hun strikt contemplatieve kluizenaarschap in een vita mixta, waarin actief en contemplatief leven met elkaar in evenwicht dienden te zijn en de contemplatie de inspiratie diende te leveren om actief te zijn zowel op maatschappelijk als op religieus gebied. In de 16e eeuw ontstond er een hervormingsbeweging in Spanje, waar Teresa van Avila en Johannes van het Kruis communiteiten stichtten die teruggrepen op de oorspronkelijke 13e-eeuwse Karmelregel. Deze hervorming leidde tot een splitsing van de orde in een gematigde tak, de Geschoeide Karmelieten, en een strenge tak, de Ongeschoeide Karmelieten. Vanaf de 13e eeuw vestigden de karmelieten in meerdere plaatsen in Nederland kloosters, die echter ten tijde van de Reformatie weer opgeheven werden. Vanaf 1840 maakte de orde in Nederland een nieuwe start. Dit leidde in 1890 tot een Nederlandse provincie, die in de periode van 1890 tot 1960 een explosieve groei kende. Er werden nieuwe kloosters gebouwd en scholen gesticht en in veel parochies en instellingen waren de karmelieten actief. Na deze periode moesten de karmelieten als gevolg van de door ontzuiling en secularisatie stokkende aanwas, zich noodgedwongen op de werkvelden, waarop ze tot dan toe actief waren, terugtrekken. Vanaf dan werd er steeds meer ingezet op bezinning en het uitdragen van de karmelitaanse mystiek en spiritualiteit. Contemplatie is toen weer zwaarder gaan wegen