Zoeken in collecties

De Karmelieten komen voort uit een groep van kluizenaars, die in navolging van de profeet Elia rond 1200 in het Karmelgebergte bij de havenplaats Haifa in Israël een aan God toegewijd leven leidden. Voor hen schreef Albertus van Avogrado, patriarch van Jeruzalem, een in 1226 pauselijk goedgekeurde leefregel. Omstreeks 1235 werden zij door Arabische moslims van de berg Karmel verdreven. De meesten vertrokken naar Europa. Op het concilie van Lyon in 1245 werd hun op contemplatie gerichte gemeenschap onder de bedelorden opgenomen. In de 14e eeuw, toen zij een grote groei doormaakten, wijzigde hun strikt contemplatieve kluizenaarschap in een vita mixta, waarin actief en contemplatief leven met elkaar in evenwicht dienden te zijn en de contemplatie de inspiratie diende te leveren om actief te zijn zowel op maatschappelijk als op religieus gebied. In de 16e eeuw ontstond er een hervormingsbeweging in Spanje, waar Teresa van Avila en Johannes van het Kruis communiteiten stichtten die teruggrepen op de oorspronkelijke 13e-eeuwse Karmelregel. Deze hervorming leidde tot een splitsing van de orde in een gematigde tak, de Geschoeide Karmelieten, en een strenge tak, de Ongeschoeide Karmelieten. Vanaf de 13e eeuw vestigden de karmelieten in meerdere plaatsen in Nederland kloosters, die echter ten tijde van de Reformatie weer opgeheven werden. Vanaf 1840 maakte de orde in Nederland een nieuwe start. Dit leidde in 1890 tot een Nederlandse provincie, die in de periode van 1890 tot 1960 een explosieve groei kende. Er werden nieuwe kloosters gebouwd en scholen gesticht en in veel parochies en instellingen waren de karmelieten actief. Na deze periode moesten de karmelieten als gevolg van de door ontzuiling en secularisatie stokkende aanwas, zich noodgedwongen op de werkvelden, waarop ze tot dan toe actief waren, terugtrekken. Vanaf dan werd er steeds meer ingezet op bezinning en het uitdragen van de karmelitaanse mystiek en spiritualiteit. Contemplatie is toen weer zwaarder gaan wegen

Ontstaan tussen 1206 en 1214. Albertus van Avogroda, Patriarch van Jerusalem, gaf een leefregel aan een groep leken-eremieten die zich in het Kermelgebergte verstigden en naar voorbeeld van de profeet Elia een leven leidden van gebed en beschouwing. Zij zien af van zowel privé als gemeenschappelijk bezit. Toen de Karmelieten wegens de Saracenen uitweken naar Europa, lieten zij zich indelen bij de bedelorden. In 1248 werden zij door Paus Innocentius officieel goedgekeurd. In 1452 ontstonden de eerste vrouwelijke karmelgemeenschappen.

De stichter van de orde van het Heilig Kruis, Theodorus Celles, die kanunnik was van het kathedrale kapittel van Luik, legde in 1211, nadat hij van de kruistocht tegen de Albigenzen was teruggekeerd, met vier ander kapittelheren hun religieuze geloften af aan de bisschop van Luik. Deze schonk hen in Clairlieu bij Hoei in de provincie Luik de Sint-Theobalduskerk. Bij deze kerk bouwden ze een klooster. Als grondslag voor hun samenleven namen ze de regel van Augustinus aan. In 1948 keurde Paus Innocentius IV de constituties goed die de kruisheren op enkele uitzonderingen na van de Dominicanen overnamen. De leden van onderhavige orde heten officieel Reguliere Kanunniken van de Orde van het Heilig Kruis. De spiritualiteit van deze orde, waarvan Sint Helena en Sint Odilia de patroonheiligen zijn, staat met name in het teken van tolerantie en protest tegen onechtheid en onderdrukking. Nadat, geïnspireerd door de Moderne Devotie, in 1410 besloten werd tot een grondige hervorming, die vooral gekenmerkt werd door de nadruk op het contemplatieve leven, kwam de orde in de 15e eeuw tot grote bloei. In het huidige Nederland werden er toen door de kruisheren een zestiental kloosters gesticht. Op het klooster in Sint Agatha na, werden al deze kloosters ten tijde van de Reformatie opgeheven. Door de Franse overheersing rond 1800 en door de daarop volgende wetgeving van koning Willem I, die kloosters het aannemen van nieuwe leden verbood, werden de kruisheren wederom in hun voortbestaan bedreigd. Toen echter in 1840 vorenbedoelde wet ingetrokken werd, kwam de orde tot nieuwe bloei en werden er nieuwe stichtingen opgericht. In het begin van de 20e eeuw vestigden de kruisheren zich ook in Noord-Amerika en namen ze vanaf 1920 missies aan in Congo, Indonesië en Brazilië. Voorts bedienden de kruisheren tot diep in de 20e eeuw parochies in onder meer Rotterdam, Amsterdam, Tilburg, IJsselmonde, Ridderkerk, Weert en Odiliapeel en hadden ze middelbare scholen in Uden, Amersfoort en Bussum