Zoeken in collecties

De Congregatie van de Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes werd in 1830 gesticht door Stefanus Modestus Glorieus. Na in 1825 tot priester te zijn gewijd, werd hij nog in hetzelfde jaar tot kapelaan in Ronse benoemd. Vooral in de streek van Ronse was rond 1830 sprake van grote politieke en economische problemen. Er heerste veel werkeloosheid en mede daardoor grote armoede. Daarnaast was een groot deel van de bevolking analfabeet. Getroffen door zoveel sociale ellende besloot Glorieux tot het, op instigatie van de bisschop van Gent, stichten van een congregatie van broeders, die de naam Broeders van Goede Werken kreeg en waarvan de Regel in 1835 door de bisschop goedgekeurd werd. In dat jaar werden de eerste zes broeders ingekleed en geprofest. Naast de geloften van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid beloofden de broeders zich met alle kracht toe te leggen op goede werken, die zich geleidelijk uitbreidden over verschillende domeinen van hulpverlening: onderwijs en opvoeding van kwetsbare jeugd, (psychiatrische) verpleging, ouderenzorg, werkverschaffing voor werklozen en opvang van daklozen. Mede door het slechte financiële beheer van Glorieux stapelden de schulden zich op. In 1844 werd één van zijn medewerkers, priester Jan Colle, als algemeen geestelijk directeur van de broeders van Goede Werken benoemd. Glorieux werd geleidelijk aan de kant geschoven. Hij werd in 1848 gedwongen Ronse en de congregatie te verlaten. In 1872 overleed hij. Het moederhuis werd in 1887 verplaatst van Ronse naar Oostakker. De naam van de congregatie werd toen veranderd in die van Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes. De congregatie, die onder de bisschop van Gent ressorteerde, ontving in 1892 het decreet van Pauselijk Recht en kwam daarmee rechtstreeks onder de Heilige Stoel te vallen. In 1910 werden de in Nederland gelegen vestigingen van de congregatie verenigd in een Nederlandse provincie. Het provincialaat was tot 2009 in Dongen gevestigd en werd daarna naar Eindhoven verplaatst

De oorsprong van de Congregatie van de Broeders van Barmhartigheid van Joannes de Deo is nauw verbonden met het levensverhaal van haar stichter Peter Lötschert, die in 1820 in Höhr in het Westerwald geboren werd. Na de lagere school voltooide hij een handelsopleiding in Hadamar. In dienst van een koopman in die plaats en aangemoedigd door de bisschop van Limburg am Lahn, bisschop Blum, rijpte bij hem de wens zijn leven te wijden aan de zorg voor zieken en armen. Om zieken op een verantwoorde wijze te kunnen verplegen ging hij in 1855 gedurende een half jaar in de leer bij de alexianen in Aken. Daarna vestigde hij zich met enkele gelijkgezinde jongemannen in Derbach. Behalve dat zij daar nader in het religieuze leven werden ingeleid, vond in 1856 er de inkleding plaats van de eerste vijf broeders onder wie Peter Lötschert, waarmee de nieuwe congregatie een feit was. Nog in hetzelfde jaar vestigde de congregatie zich in Hadamar, van waaruit de broeders tot thuisverpleging overgingen. Ten overstaan van bisschop Blum legden vier broeders, onder wie Peter Lötschert, in 1858 in de kapel van het Sankt Vincenz-Hospital in Limburg, de religieuze geloften af. Vanaf 1860 was het moederhuis van de aan de Heilige Joannes de Deo toegewijde congregatie gevestigd in Montabaur, een stadje nabij Koblenz. Naar dit stadje zijn de broeders in Duitsland bekend als Barmherzige Brüder von Montabaur. Met de goedkeuring in 1921 door paus Benedictus XV van haar constituties ontving de congregatie haar definitieve erkenning als religieuze gemeenschap van “pauselijk recht”. De congregatie, die zich onder druk van Bismarck’s Kulturkampf in 1875 in Nederland in Kaatsheuvel haar toevlucht zocht, stelde en stelt nog steeds onder de zinspreuk Caritas Christi Urget Nos, de Liefde van Christus spoort ons aan, zich ten doel de naasten door lichamelijke werken van barmhartigheid bij te staan en wel door zieken, bij voorkeur armen en ouden van dagen, in ziekenhuizen, in sanatoria of aan huis te verplegen

De constituties en leefregel werden goedgekeurd door Paul Urbanus VI op 3 december 1378

De Orde van de Allerheiligste Verlosser kende zowel mannelijke leden, de birgittijnen, als vrouwelijke leden, de birgittinessen, die strikt gescheiden in dubbelkloosters samenleefden. De stichter van deze orde was de Zweedse Birgitta Birgersdotter die, afkomstig uit de Zweedse hoge adel, in 1303 in de buurt van Stockholm geboren werd. Op jonge leeftijd trouwde ze met graaf Ulf Gudmarson met wie ze een gelukkige huwelijk had waaruit vier zonen en vier dochters geboren werden. Graaf Ulfo, die zijn laatste levensjaren als cisterciënzermonnik doorbracht, stierf in 1344. Pas toen begon het leven van Birgitta als actief religieuze. Ze stichtte in 1346 in Vadstene in Zweden het eerste klooster van de Orde van de Allerheiligste Verlosser. In de jaren die volgden, werden in heel Europa ongeveer 70 kloosters gebouwd. Zelf heeft Birgitta 20 jaar in Rome gewoond waar ze in 1373 stierf. Pas vijf jaar na haar dood, in 1378, hechtte paus Urbanus VI zijn goedkeuring aan de constituties en leefregel van de orde. Birgitta werd in 1391 door paus Bonifatius IX heilig verklaard. Een dubbelklooster van birgittijnen en birgittinessen bestond idealiter uit 60 zusters en uit 25 monniken, waarvan 13 priesters, 4 diakens en 8 lekenbroeders die een contemplatief leven leidden in strikte clausuur en met een volledige scheiding van de twee geslachten. De leiding van zo’n dubbelklooster was in handen van de abdis, die verantwoordelijk was voor het economisch beheer, terwijl de geestelijke leiding bij de prior berustte. De Orde van de Allerheiligste Verlosser kende geen centraal bestuur; elk individueel klooster, die zoveel mogelijk zelfvoorzienend was, stond onder de rechtsmacht van de bisschop in het betreffende diocees. De mannelijke tak van orde, de birgittijnen, stierf in de zestiende eeuw uit. In de middeleeuwen waren binnen de grenzen van het huidige Nederland zes dubbelkloosters van birgittijnnen en birgittinessen gevestigd en wel in Brielle, Gouda, Kampen, Rosmalen, Soest en Utrecht