Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Bibliotheek

Bibliotheek

U kunt zoeken:

 

  • Door het intypen van een woord in het zoekveld.
  • Met behulp van de selectiefilters die onder het zoekveld staan (kloosterorganisatie, trefwoord, soort).

 

 
 

Handig om te weten:

 

  • Publicaties die bij binnenkomst in de archieven zijn opgenomen, blijven dikwijls in die archieven bewaard en vindt u in de archiefinventarissen.
  • Nog niet alle boeken zijn voorzien van trefwoorden.

 

Filter: Kruisherenx
beacon
394  boeken, tijd- en handschriften
gesorteerd op:
 
 
 
 
Handschrift
70010 Bijbel
Datering:
1450-1475
Titel:
Bijbel
Toelichting:
Bevat de bijbelboeken: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Josue, Rechters en Ruth
Inhoud:
Deze Bijbel bevat acht boeken van het Oude Testament waaronder de vijf boeken waaruit de Pentateuch is opgebouwd. Daarnaast bevat het nog drie boeken van de geschiedenis. Gedecoreerde initialen kondigen het begin van elk nieuw boek aan. De letter zelf is rood met blauw en bevat een patroon van bloemknop-achtige vormen. Paars en rood penwerk vullen de letter op en omgeven hem. De decoratie loopt door in de linker marge en strekt zich verder uit over de onderste marge.
Wat opvalt aan dit handschrift zijn de correcties die de auteur heeft gemaakt. Op bijna elk folia zijn letters of delen van woorden weggekrast en soms overgeschreven. Het wegkrassen heeft niet alleen de woorden onleesbaar gemaakt, wat de bedoeling was, maar ook zijn sporen achtergelaten op het perkament, wat nu op meerdere plekken beschadigd is. Daarnaast heeft het gebruikte perkament veel gaten waarvan er enkele zijn dichtgenaaid
Vindplaats:
Hs-010
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 2 kolommen, 35-36 regels
Decoratie:
Penwerk initialen. Afwisselend blauwe en rode kapitalen; f. 1r, 6r, 7r, 44r, 72v, 92r, 122v, 148v, 149r, 168r, 187v: Gedecoreerde intialen: blauw-rode letters, gevuld met groen-rode en blauw-gele arabesken en plantmotieven. Rode omlijsting en uitlopers in de marge waarin ook blauw is gebruikt.
De zijkanten van het tekstblok zijn rood geverfd
Plaats vervaardiging:
Vermoedelijk Deventer
Aantal folia:
191
Formaat:
31,5 x 22
Materiaal:
Perkament
Band:
Contemporaine band met blindstempel en bladwijzers. Bruinleren rug is vernieuwd. Twee koperen aanzetten voor sloten aanwezig
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 35
Eigendomsnotities:
Op binnenkant achterkaft: in een 16e-eeuwse hand; "Dijt bouk hoert …" Verder aangevuld in een 17e-eeuwse hand met: "toe tot S. Aeghten"
Daaronder een 16e-eeuwse krabbel: "in desen h".
Op f. 1r in 17e-eewse hand: "Sú consientus Sanctae Agathae"
Op f. 7r schreef G. Golt: "Sum conventus S. Agathae Ordinis S. Crucis sub parochial Cuyckenti."
Documentatie:
BNM; MMDC
Opmerkingen:
Datering en plaats vervaardiging gebaseerd op de versieringen. Door de kruisheren aangeschaft in de 16e-17e eeuw. Uit verandering van inschrift blijkt dat het oorspronkelijk niet van het klooster St. Agatha was.
De auteur heeft meerder malen fouten gemaakt en deze weggekrast. Beschadigingen van het perkament hierdoor zijn op een groot deel van de folia te zien.
Het gebruikte perkament bevat veel gaten waarvan er enkele zijn dichtgenaaid
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70009 Calendarium (met necrologium van het klooster St. Agatha); Constituties van de kruisheren; Martyrologium van Usuardus
Datering:
1433-1464 of 1470-1482
Titel:
Calendarium (met necrologium van het klooster St. Agatha); Constituties van de kruisheren; Martyrologium van Usuardus
Toelichting:
ff. 1r-22v: necrologium van St. Agatha; ff. 23r-37v: constituties van de kruisheren; ff. 38r-135v: martyrologium; ff. 135r-148v: evangelistarium; ff. 149r-150r: regulaties met betrekking tot de donaten
Inhoud:
Dit handschrift opent met het necrologium van St. Agatha waarin alle doden van de religieuze gemeenschap zijn genoteerd om hen te herdenken op hun verjaardag of sterfdag. Hierna volgen de constituties van de kruisheren, de leefregel die zij grotendeels naar voorbeeld van de dominicanen hebben opgesteld.
Het volgende element, dat net als het necrologium is kalender vorm is opgesteld, is het martyrologium. Geordend volgens de kerkelijke kalender zijn hierin de martelaren van de Westerse kerk opgenomen. Het martyrologium van Usuardus is in de 9e
eeuw ontstaan naar aanleiding van het martyrologium van Hiëronymus. Daarna vormde het de basis voor het Romeinse martyrologium dat sinds 1548 de officiële catalogus vormt voor de katholieke kerk. Na het martyrologium volgen nog een evangeliarium en regulaties met betrekking tot donaten, begunstigers die hun bezittingen aan het klooster schenken.
Aan de folia is af te lezen dat het handschrift intensief gebruikt is. Vieze randen, kaarsvet en een versleten band vormen hiervoor het bewijs
Vindplaats:
Hs-009
Taal:
Latijn, Nederlands
Schrifttype:
Littera textualis en hybrida, 1 kolom, 26 regels
Decoratie:
Penwerk initialen, afwisselend rode en blauwe kapitalen; f. 23r, 38r en 41v: gedecoreerd initiaal: Rood-blauwe letter opgevuld en omgeven met rood getekende bloemen en arabesken, ingekleurd met groen. Decoratie loopt door in marge Op f. 133v: een groot initiaal maar ongedecoreerd.
f. 129r en 149r: rode initialen gedecoreerd door middel van uitsparingen
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Aantal folia:
151
Formaat:
31,6 x 23,3
Materiaal:
Perkament
Band:
Contemporaine band met blindstempel, rug is vernieuwd. Aan de voorkant ontbreekt een deel van het leer waardoor het houten plat zichtbaar is. Koperen aanzetten voor sloten aanwezig. Ander koper boekbeslag: op de voorkant in de vier hoeken grote knoppen, op de achterzijde nog drie knoppen en ijzeren stutten
Conditie:
Het handschrift is erg vies door het vele gebruik, vooral aan de randen. Sporen van kaarsvet; Tussen f. 2 en 3 is een blad weggesneden, tussen f. 7 en 8 zijn drie folia verwijderd en tussen f. 8 en 9 is een blad verwijderd
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 31
Eigendomsnotities:
Op binnenkant voorplat: ‘’Capittula dicenda ad primam’’ rest van het blad ook beschreven
Documentatie:
BNM; MMDC; H. Douma, Inventaris, nr. 80 bis; Clairlieu, 1987, p. 85-87
Opmerkingen:
Bij f. 60r en 106r is een smalle, dunne strook perkament toegevoegd als aanvulling. F. 151 is los achter in het boek gelegd.
Het evangelistarium is geannoteerd in de marges
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70008 Antonius Astesanus, Summa de casibus conscientiae
Datering:
1450-1500
Titel:
Antonius Astesanus, Summa de casibus conscientiae
Toelichting:
ff. 1r-352v: Summa de casibus conscientiae
Inhoud:
De Summa de casibus conscientiae werd door Antonius Astesanus geschreven, ook wel Antonius van Asti. Hij was een belangrijk franciscaan op het gebied van canoniek recht en overleed rond 1330. De Summa de casibus conscientiae was zijn grootste werk en is een biechtwerk dat van origine uit acht volumes bestaat en drie onderdelen. Het onderdeel De significatione verborum wordt veelal als referentie gebruikt voor het wettelijk gebruik van burgerlijke en canoniek recht in zijn periode en kunnen daarom los overgenomen worden. Ook de Canones penitentiales kan zelfstandig geciteerd en overgenomen worden. Het manuscript dateert uit 1317 en wordt ook wel Summa Astesana genoemd.
De enige gedecoreerde initiaal heeft zijn bladgouden toevoegingen verloren en mist hierdoor detail en elegantie waardoor hij nogal onhandig overkomt. De bladrank die zich
tussen de twee tekstkolommen en in de bovenste en onderste marge uitstrekt is zeer eenvoudig en licht geabstraheerd door een gebrek aan details en dieptewerking
Vindplaats:
Hs-008
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera hybrida, 2 kolommen, 44 regels
Decoratie:
Rode kapitalen en een gedecoreerd initiaal; f. Er: Groene letter. Paarse vulling met gouden arabesken (het goud is bijna helemaal verdwenen); lichtroze achtergrond. Groene ranken op boven en beneden marge en tussen de kolommen.
Zijkant van het tekstblok is blauw geverfd
Plaats vervaardiging:
Nederlands-Duits grensgebied
Aantal folia:
352
Formaat:
31,7 x 21,4
Materiaal:
Papier
Band:
Bruin gevlamde kartonnen band. Met bruinleren rug en hoeken. Binnenkant van band is in de vorige eeuw gerestaureerd.
Conditie:
Sporen van houtwurm
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 30
Eigendomsnotities:
Notitie op Ar: deel is doorgestreept en nieuwe tekst eronder geschreven. "Pertinet conventui sie agathe ordis scé crucis in parrochia de kuck."
Op Br schreef G Golt: "Conventus S. Agathae prope Cuick."
Verkuilen heeft een briefje op voorkaft geplakt: "Fratis Astexani hi tres libri schijnen in de XV eeuw geschreven te zijn."
Documentatie:
BNM; MMDC
Opmerkingen:
-1503) die in Klooster St. Agatha woonde. Hij heeft het handschrift vermoedelijk gegeven aan de kruisheren van St. Agatha. Op f. 125r is ruimte vrijgelaten voor een versierde initiaal.
De tekst is door twee handen geschreven. Hand 1: f. E-F en 1-317. Hand 2: f. 318-347
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70007 Antifonarium - zomerdeel
Datering:
1450-1500
Titel:
Antifonarium - zomerdeel
Toelichting:
Proprium de tempore, Sanctoralen en Commune Sanctorum
Inhoud:
Het antifonarium is een koorboek dat alle gezangen bevat voor het getijdengebed. Dit kunnen antifonen, psalmen, responsoria en hymnen zijn die zijn samengebundeld naar volgorde van het kerkelijk jaar. Hoewel antifonaria vaak mooi verlucht waren, bevat deze variant slechts twee grote initialen met eenvoudig paars en rood penwerk.
Een van de lezers of de auteur heeft een leuk spoor achtergelaten in het boek. Op vier folio is te zien dat er waterige blauwe inkt is geknoeid. De spetters liggen verspreid over de pagina alsof er een potje is omgevallen. Dit is eventueel dezelfde blauwe inkt die op de randen van het tekstblok is gebruikt
Vindplaats:
Hs-007
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 kolom, 10 regels muzieknotatie
Decoratie:
Gedecoreerde en penwerk initialen. Rode en zwarte kapitalen, versiering is zeer sober.
f. 48v: paterskopje getekend tussen de staarten van de D
f. 100r en 223r: grote initiaal: blauw-rood; met enige randversiering van paars en rood penwerk.
Zijkanten van het tekstblok zijn blauw geverfd
Plaats vervaardiging:
Noord-Nederland
Aantal folia:
253
Formaat:
33,5 x 26,5
Materiaal:
Papier
Band:
19e- of 20e-eeuwse bruinleren band. Versierd met blinddrukstempel van guirlandes. Dikke ijzeren steunpinnen en 2 koperen sloten
Conditie:
Er ontbreekt één blad aan het begin van het handschrift; ff. 1r-9v zijn vervangen; ff. 90r-97r zijn later toegevoegd en ff. 82r-89r zijn aan het eind van de band ingebonden.
Op veel plaatsen opgeknapt. Veel folia waarvan de onderste marge is weggesneden, of een stuk ervan. Gerestaureerd door nieuwe strook papier aan te hechten.
Vier folia waarop blauwe inkt is geknoeid. De blauwe inkt is waterig en heeft druppels over hele folio achtergelaten.
Sporen van houtwurm
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 27
Documentatie:
MMDC
Opmerkingen:
Hs-004 is het bijbehorende winterdeel van het antifonarium.
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70006 Suffragia monachorum
Datering:
1462
Titel:
Suffragia monachorum
Toelichting:
ff. 1r-144v: Suffragia monachorum; ff. 145r-228r: Lectura super usibus feudorum – Baldus de Ubaldis
Inhoud:
Dit handschrift werd volgens een notitie op f. 228r geschreven door Henricus Put de Noviomagio. Henricus Michelinck, een kruisheer, heeft het waarschijnlijk aan de kruisheren te Cuijck geschonken. Het handschrift bevat twee verschillende teksten. De eerste deel is het Suffragia monachorum dat bestaat uit kerkjuridische teksten. Het tweede deel is de Lectura super usibus feudorum, geschreven door Baldus de Ubaldis (1327-1400). Deze Italiaanse jurist doceerde Romeins recht en canoniek recht en publiceerde op beide gebieden commentaren en traktaten, waaronder deze. De tekst is voltooid, de illuminatie echter niet. Er is ruimte opengelaten voor gedecoreerde initialen, maar deze zijn nooit toegevoegd
Vindplaats:
Hs-006
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera hybrida, 2 kolommen, ca. 45 regels
Decoratie:
Er is ruimte gelaten voor gedecoreerde initialen, maar deze zijn nooit toegevoegd. De zijkant van het boekblok is blauw geverfd
Plaats vervaardiging:
Erfurt
Medewerkers:
Henricus Put de Noviomagio (kopiist; zie f. 228r); Henricus Michelinck (index)
Aantal folia:
228
Formaat:
31,5 x 21,5
Materiaal:
Papier
Band:
Na-middeleeuwse bruingevlamde kartonnen band met bruinleren rug en hoeken. In 19e eeuw opnieuw ingebonden
Conditie:
Sporen van houtworm
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 26
Eigendomsnotities:
Op eerste schutblad staat geschreven: ‘’Hricus michelinck / Iste liber continet seundum ordinem / Primo casus legales librorum quinque decretalium suffragia monachorum nuncupatos / 2° lecturam utilem usus feudorum sive decima collacio’’; op f ar schreef G Golt: ‘’Conventus crucigerorum S. Agathae prope Cuick’’
Documentatie:
BNM; MMDC; CMD-NL 2, nr. 905
Opmerkingen:
Henricus Michelinck (vermeld op schutblad), heeft het waarschijnlijk aan het klooster geschonken. Hij was een kruisheer en overleed in 1506. Hij schreef ook het register, maar daar is maar 1 folio van overgeleverd.
In 1974 is een microfilm van het handschrift gemaakt.
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70005 Missaal - zomerdeel
Datering:
1518
Titel:
Missaal - zomerdeel
Toelichting:
Calendarium, Paasmis
Inhoud:
Een missaal, of wel misboek, bevat de liturgische gebeden voor de mis. Dit exemplaar opent met een Calendarium waaruit de locatie van vervaardiging is op te maken, gebaseerd op feestdagen van lokale heiligen. De datering is in het handschrift opgenomen. Aan het einde van de tekst is namelijk in rood 1518 geschreven.
In het handschrift komen meerdere vormen van decoratie voor. Naast de gebruikelijke rode en blauwe kapitalen zijn er drie soorten hoofdletters te onderscheiden. De kleinere variant met groen, rood of paars loof- en lijnwerk. Krulletters gezet in een vierkant tegen een gekleurde achtergrond met accenten van bladgoud. En twee grote openingsinitialen waarvan er één ook van margeversiering is voorzien en de ander zich naast een 17e-eeuws miniatuur bevindt. De margeversiering, ook die rondom de miniatuur, is in de trant van de Gent-Brugse stijl vervaardigd, maar bevat niet het realisme dat de Gent-Brugse stijl nastreeft omdat de dieptewerking door een gebrek aan schaduwen ontbreekt. De miniatuur toont de gekruisigde Christus, vergezeld door de twee criminelen, en aan de voet van het kruis Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper
Vindplaats:
Hs-005
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 2 kolommen, 28 regels
Decoratie:
Decoratie: Afwisselend rode en blauwe kapitalen.
Rode of blauwe letters met groen en rood of paars loof- en lijnwerk: f. 71v, 110r, 115v, 126r, 127r, 134r, 136r, 139r, 145r, 146r, 148v, 152v, 154r, 157v, 158v, 161v, en 165r.
Krulletters in vierkantjes van 3, 4 of 5 regels hoog; meerkleurig en veelal voorzien van bladgoud: f. 21v, 27v, 34v, 35v, 64r, 66r, 66v, 70r, 73v, 81r, 83v, 87r, 93r, 100r, 104r, 104v, 107v, 113v, 117r, 118v, 120r, 122v, 124r, 128r, 133r, 141v, 144r, 153r, 155r, 155v, 156r, 167v.
Op f. 1r een groot blauw initiaal, opgebouwd uit bladranken, gezet tegen een gouden achtergrond met filigraanwerk. De tekst wordt omgeven door margedecoratie. Op een licht gele achtergrond met gouden stipjes, zijn rode, roze en witte bloemen te zien. Ook zijn er een vogel en een draakje in verwerkt.
Op f. 93v: een 17e-eeuws miniatuur. Christus aan het kruis met de twee criminelen. Aan de voet van het kruis staan Maria, Maria Magdalena en Johannes de Doper. De miniatuur wordt omlijst door een roze rand waarop bruine vazen zijn geschilderd waaruit bruine plantenranken groeien. In de onderste marge is een schild te zien met een lege ruimte waarin iets geschreven kan worden.
Op f. 94r: een gouden letter gezet tegen een blauwe achtergrond met witte florale motieven. De letter wordt opgevuld door ranken en bladmotieven in roze, oranje en groen.
Miniatuur uit de 17e eeuw
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes Haenen a Lynden (kopiist)
Aantal folia:
171
Formaat:
34 x 23,5
Materiaal:
Perkament
Band:
16e-eeuwse zwartleren band met blinddrukstempel en bladwijzers, ca. 1550. Moderne koperen sloten.
Conditie:
Het perkament heeft veel gaten die dichtgenaaid zijn geweest
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs. Agatha 18
Eigendomsnotities:
Op f. 1r: ‘’Conventus S. Agathae prope Kuyck’’
Op dekblad achterin schreef hij in zwart: ‘’Hic liber scriptus per Joánem haenê a lynden’’
Documentatie:
BNM; MMDC; In Cruce salus (Ter Apel 1991), nr. 30
Opmerkingen:
De datering is gebaseerd op een aantekening op f. 171r. Lokalisering gebaseerd op heiligen en feestdagen in de kalender
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70004 Antifonarium - winterdeel
Datering:
1500-1550
Titel:
Antifonarium - winterdeel
Toelichting:
ff. 1r-128v: Proprium de Tempore; ff. 129r-206r: Sanctorale; ff. 206r-207v: Hymnen
Inhoud:
Dit antifonarium, waarvan de psalmen de basis vormen voor het getijdengebed, bevat duidelijke sporen van intensief gebruik. Veel folio zijn ver ingescheurd en maar bij sommige folia zijn herstelingrepen gedaan. Het handschrift is door de Kruisheren van St. Agatha vervaardigd voor eigen gebruik. Dit wordt duidelijk door de kalender en een grote hoofdletter bij het feest van St. Agatha bij het Sanctorale.
De uitvoering van de illuminatie is slordig uitgevoerd. Veel hoofdletters hebben kopjes of zijn omlijst met versieringen. Bij de pentekeningen vloeien de rode en groene buiten de lijnen en zijn ze niet egaal aangebracht. De meest opvallende decoratie neemt een hele pagina in beslag. Op dit folio is een rood-zwarte pentekening aangebracht die is opgebouwd uit verschillende vormen. De vormen zijn echter niet meer te herkennen omdat ze slordig en onregelmatig zijn ingekleurd met groen pigment
Vindplaats:
Hs-004
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 kolom, 9 regels muzieknotatie
Decoratie:
Blauwe en rode hoofdletters met enige versiering. Daarnaast ook zwarte hoofdletters met rode streep tussen 2 balken. De letters zijn met groen en rood opgevuld en hebben vaak een getekend kopje aan de zijkant.
Kleinere rode hoofdletters met groene versiering en omlijsting: f. 2r, 24v, 29r, 38v en 153v.
Gedecoreerde initialen: f. 1r: rode letter, opgevuld met groen bladwerk; f. 2v: blauwe letter, opgevuld met rood-witte bloemen, met groen-rode omlijsting; f. 27v: rode letter, groen-rode opvulling en omlijsting; f. 129r: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen.
f. 140r: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen; f. 154r: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen; f. 163r: hele folio gevuld met groen-rode bladwerk; f. 166r: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen; f. 180r: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-bruin-witte bloemen. Onder aan de rand een kopje weergegeven; f. 187v: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen; f. 193v: rode letter, opgevuld en omlijst met groen-rode bloemen; f. 200v: rood-witte bloemvulling, rood-groene omlijsting.
Op f. 163v: grote penwerk tekening uitgevoerd in rood en zwart die de hele pagina bedekt. De vormen zijn met groen ingekleurd. Slordig uitgevoerd waardoor de vormen niet goed herkenbaar zijn
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Aantal folia:
207
Formaat:
33,5 x 26,5
Materiaal:
Papier
Band:
16e-eeuwse zwartleren band. Aanzetten tot twee koperen sloten aanwezig. Koperen beslag op hoeken en aan de onderzijde is nog een koperen vatting aanwezig. Koperen beslag in de vier hoeken is aan voor- en achterzijde verdwenen.
Conditie:
Vies door intensief gebruik. Veel gescheurde folia die zijn opgelapt.
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs. Agatha 17
Documentatie:
BNM; MMDC
Opmerkingen:
Bevat tussen f. 80v en f.81r een toegevoegd blad uit de 17e of 18e eeuw. Hs-007 is het bijbehorende zomerdeel van het

antifonarium. Herkomst is gebaseerd op de heiligen en feestdagen in de kalender.

Op basis van een grote hoofdletter bij het feest van St. Agatha bij het Sanctorale, kan gezegd worden dat het boek door de kruisheren in Cuijck is vervaardigd voor eigen gebruik.

Het tekstblok is aan de bovenkant kort en scheef afgesneden.
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70003 Graduale
Datering:
1459-1483
Titel:
Graduale
Toelichting:
ff. 1r-4r: Mis; ff. 4v-103v: Temporale; ff. 104r-125v: Sanctorale; ff. 126r-145v: Communie; ff. 146r-152v: Kyriale; ff. 153r-158r: Sequensen
Inhoud:
Een graduale bevat Gregoriaanse gezangen van de Heilige Mis. Het boek bevat zowel de veranderlijke als de vaste misgezangen voor de verschillende feesten van het liturgische jaar. Meningen over wanneer het handschrift is vervaardigd verschillen. Twee indicaties zijn de jaartallen 1459 en 1461 die op f. 103v en f. 84r te lezen zijn. De plek van vervaardiging is met meer zekerheid af te lezen uit de sequensen, waar een sequens aan het feest voor St. Nicholaas gewijd is, de patroon van de Kruisheren te Venlo.
Het handschrift is verlucht met dertien verschillende gedecoreerde initialen waarvan de meesten zijn voorzien van bladgoud. Daarnaast bevat het nog negentig kleinere kleurig versierde hoofdletters en een grote hoeveelheid zwarte letters met eenvoudige decoratie. Bij een van de letters is Maria met het Christuskind getekend
Vindplaats:
Hs-003
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 kolom, 10 regels en muzieknotatie
Decoratie:
13 grote gedecoreerde initialen; f. 4v: blauw-gouden letter, uitlopers in marge. Witte bladranken en -motieven, met rood accent; geel en groene achtergrond.
f. 10v: blauw-gouden letter met witte bloemmotieven op gele achtergrond. Met medaillon waarin Christuskind is afgebeeld; paars floraal penwerk.
f. 12v: blauw-gouden letter met paars penwerk.
f. 64r: blauw initiaal met bladgoud; rode achtergrond, groene ranken en blauw, oranje en gele bloemen.
f. 75v: paarse letter met bladranken en vlechtwerk. Opgevuld zoals f. 64r, maar met rode en blauwe achtergrond; twee bloemen en bolletjes in rood, groen, geel en blauw.
f. 77v: rode letter met goud. Blauwe achtergrond met wit en geel, de Heilige geest en bloemen getekend.
f. 84r: blauwe letter opgebouwd uit bladranken; rood penwerk; groene en witte bladranken op rode achtergrond.
f. 101v: gouden letter met roze arabesken. Blauwe achtergrond; wit en blauw een plantmotief.
f. 104r: meerkleurige letter met vlechtwerk; roze achtergrond met rood-groene plantmotieven; groene en rode ranken, omgeven door witte stipjes, die samengebonden door kroon.
f. 119v: blauwe letter opgebouwd uit bladranken, paarse achtergrond en gouden omlijsting. Maria als Hemelkoningin afgebeeld met Christuskind. Aan gouden staven met plantmotieven in linker marge.
f. 126r: blauwe letter met wit bladmotief; rood penwerk en opgevuld met groene en witte bladeren tegen een rode achtergrond.
f. 131v: blauwe letter opgevuld met wit bladmotief. Eenzelfde bladmotief is te zien op de paarse achtergrond die de letter omgeeft. Gouden omlijsting.
f. 153r: paarse letter met bladmotief. Omgeven door rood floraal penwerk, opgevuld met bladranken en plantmotieven op een groene achtergrond. Rode en gele accenten.
90 gekleurde hoofdletters:
A) 65 rood-groene letters, paars krulwerk of paars of rood penwerk in de marges.
B) 25 blauwe letters, gevuld met paarse of groene bloemen en krullen.
515 zwarte letters met rood accent en kopje
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster Venlo
Aantal folia:
161
Formaat:
45,4 x 32,2
Materiaal:
Perkament
Band:
Na-middeleeuwse bruinleren band. Koperen sloten en hoekbeslag aanwezig. Aan voor- en achterzijde vier koperen noppen.
Conditie:
F. 157 ontbreekt; f. 158 is gebruikt als schutblad; einde van de tekst is onvolledig. Het handschrift is vuil geworden door intensief gebruik.
Herkomst:
Kruisheren, Venlo; Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 3
Eigendomsnotities:
f. 104v: ‘’Etenim sederunt principes et adversum me loquebanter’’ (Etinem is in 19e eeuw met potlood doorgestreept. Eronder is ‘’Hoc verbum vacat’’ geschreven)
Documentatie:
BNM; MMDC; Pronkstukken. Venlo 650 jaar stad (Venlo 1993), nr. 33a
Opmerkingen:
Afkomstig van de kruisheren in Venlo. Het graduale bevat een sequens van het feest van de H. Nicolaas, de patroon van de kruisheren in Venlo.
Tussen f. 108 en 109 is een blad uit de 19e eeuw ingevoegd waarop een poging is gedaan het middeleeuwse schrift na te bootsen.
Volgens Gumbert (1988) is het handschrift in 1459 vervaardigd (op f. 103v is geschreven: in festo emerentiane 1459) of in 1461 (op f. 84r staat in de initiaal: anno 1461 factum est). De datum 1409 op f. 128v is incorrect. Volgens Van de Pasch (1949) is het handschrift rond 1483 voltooid.
Van de Pasch neemt aan dat de Kruisheren te Venlo het handschrift aan de Kruisheren te Cuijck hebben geschonken toen zij aan het begin van de 17e eeuw hun klooster verwoest zagen
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70002 Graduale van Johannes van Deventer
Datering:
1485-1498
Titel:
Graduale van Johannes van Deventer
Toelichting:
ff. 1r-104v: Graduale; ff. 105r-128v: Oraties van het Temporale en Sanctorale; ff. 129r-200v: antifonarium
Inhoud:
Dit graduale is uit drie elementen opgebouwd. Het eerste element is het graduale zelf; dit zijn de vaste en wisselende gregoriaanse gezangen voor de Heilige Mis. Na het graduale volgen oraties uit de temporale en sanctorale. Deze twee onderdelen volgen de cyclus van het liturgische jaar waarbij de temporale bestaat uit alle feestdagen die jaarlijks van datum veranderen en de sanctorale uit alle feestdagen (voor de heiligen) die elk jaar op dezelfde datum gevierd worden.
Het antifonarium is het laatste onderdeel in dit werk. Het is een koorboek dat werd gebruikt bij het zingen van de getijdengebeden. Psalmen vormen de basis van het gebed en worden omkaderd door de gezongen antifonen
Vindplaats:
Hs-002
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 en 2 kolommen, 27 of 9 regels en muzieknotatie.
Decoratie:
Vier grote initialen: f. 1r: Groene letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten groen. Gezet tegen een achtergrond van bladgoud en blauwe vormen aan de rand, opgevuld met dunne witte florale motieven. De letter is opgevuld met een bloeiende fantasiebloem, weergegeven in groen, roze, blauw, oranje en geel; f. 97v: paarse letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten. Gezet tegen eenzelfde achtergrond als f. 1r. opgevuld met knop van fantasiebloem die nog vastzit aan tak. Weergegeven in groen, blauw, geel en oranje; f. 137r: groene letter opgebouwd uit plantmotieven in twee tinten, gezet tegen een achtergrond van bladgoud. Opgevuld met dunne groene plantenranken die eindigen in bloemen van roze, blauw, oranje en geel. Hiertussen zijn drie leeuwen, twee vogels en drie naakte mannetjes verwerkt. Dit folio bevat margeversiering op alle vier de marges. Zwarte pentekeningen van bladranken, bloemen en fruit waartussen dieren, koppen, mannetjes en kruizen zijn weergegeven; f. 169r: letter van bladgoud gezet tegen een in vlakken opgedeeld blauwe en rode achtergrond. Blauwe vlakken zijn gevuld met witte florale motieven en rode vlakken met gele florale motieven. De letter is opgevuld met een gekruisigde Christus in een paars oranje gewaad, gezet in een groen landschap met een stad op de achtergrond.
Grotere initialen: blauw-rode of blauw-gouden letters met rood en paars penwerk in de marge. Opgevuld met bloem en plantmotieven in groen, rood en geel: f. 7r, 29v, 36r, 37v, 57r, 78r, 129r, 134v, 138v, 140v, 152r, 153v, 155r, 156r, 157r, 166v, 173v, 174v, 175r, 176v, 178r, 179r, 180r, 184v, 186v, 188r, 189r, 190r, 191r, 192r.
214 grote zwarte hoofdletters, sommige met koppen. Met krullen en bladmotieven omgeven en opgevuld.
f. 103r, 1 initiaal van Johannes Haenen van Lyenden
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes van Deventer (kopiist)
Aantal folia:
200
Formaat:
49 x 35
Materiaal:
Perkament
Band:
16e of 17e-eeuws bruinleren band. Twee aanzetten voor koperen sloten aanwezig. Zwaar koperen hoekbeslag. Twee ijzeren stutten aan onderzijde en vijf koperen noppen aan voor- en achterzijde
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 2
Eigendomsnotities:
f. 1r: ‘’Sum PP Cruciforum Con. S. Agathae prope Kuyck ad Hosam’’ (in blokletters)
Documentatie:
BNM; MMDC
Opmerkingen:
Tussen f. 127 en 128 is een extra folio met muzieknotatie opgenomen; Datering en herkomst gebaseerd op de heiligen en hun feestdagen in de kalender.
Organisatietrefwoorden:
 
 
 
 
 
Handschrift
70001 Graduale van Johannes van Deventer
Datering:
1512
Titel:
Graduale van Johannes van Deventer
Toelichting:
ff. 5r-155v: Temporale; ff. 190r-227r: Sanctorale; ff. 227r-239v: Communale; ff. 240r-241r: Kyriale; ff. 242r-309v: Sequensen
Inhoud:
Een graduale is een boek dat gregoriaanse gezangen bevat voor de mis. Dit exemplaar bestaat uit vijf onderdelen en opent met de temporale, opgevolgd door de sanctorale. Deze twee onderdelen volgen de cyclus van het liturgische jaar waarbij de temporale bestaat uit alle feestdagen die jaarlijks van datum veranderen en de sanctorale uit alle feestdagen (voor de heiligen) die elk jaar op dezelfde datum gevierd worden. Het graduale bevat alle gezangen voor deze feestdagen.
Het kyriale bevat het Ordinarium, een vaste reeks wederkerende gezangen van de Mis. Het bevat meer dan 150 gezangen, is een uittreksel van het Graduale Romanum, en wordt door koor, diaken, priester en cantor gezongen. Tot slot volgen de sequensen. Dit zijn misgezangen met een syllabische melodie die bij belangrijke feestdagen na het alleluia nog werden gezongen
Vindplaats:
Hs-001
Taal:
Latijn
Schrifttype:
Littera textualis, 1 kolom, 9 regels en muzieknotatie.
Decoratie:
Gehistoriseerde, gedecoreerde en penwerk initialen; 17 initialen met illustraties: f. 15v, 22v, 102r, 119r, 123r, 129v, 131v, 153v, 156r, 162r, 167v, 171v, 180v, 190v, 212v, 219r en 242r. Deze worden vergezeld door randversiering die bijna de hele pagina omvat.
85 gekleurde hoofdletters op gouden achtergrond.
210 gekleurde hoofdletters zonder achtergrond.
473 zwarte hoofdletters met fijne ajourbewerking.
624 grote rode, blauwe of groene hoofdletters.
f. 180v: initiaal met zelfportret van Johannes van Deventer.
f. 242r: een wapenschild: op de linkerhelft is op een veld van goud een op drie voeten staand kruis te zien met een witte hazenwindhond. Op de rechterhelft zijn tegen een grijs veld met witte arabesken drie zwarte vogels met gouden biezen gezet
Plaats vervaardiging:
Kruisherenklooster St. Agatha
Medewerkers:
Johannes van Deventer (kopiist)
Aantal folia:
306
Formaat:
55,5 x 38,5
Materiaal:
Perkament
Band:
Bruinleren band met koperen beslag en noppen. Sluiting is gemaakt van twee leren riemen waaraan de sluitstukken zijn vastgezet, die aansluiten op pinnen aan de voorzijde. Blinddrukstempel van rosetten, tweekoppige adelaars en kleine Franse lelies. De rug is vernieuwd
Conditie:
Enkele folia ontbreken aan het begin en het einde van de tekst
Herkomst:
Kruisheren, Sint Agatha
Oude code:
Hs Agatha 1
Eigendomsnotities:
Schrijversnotitie: f. 180v: in miniatuur: ‘’gratum fac nato precibus Maria hunc rigo librum. Narique nichil spernit quod tu fers spes miserorum. Fr. Johannes Deventrie’’
Documentatie:
BNM; MMDC; Deftige devotie (Uden 2003), nr. 37; Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef, 1417-1476 (Nijmegen 2009), nr. 131
Opmerkingen:
De naam van de schrijver, Johannes van Deventer, is te vinden in te vinden in de intitiaal op f. 180v. De datering 1512 is gebaseerd op de initiaal op f. 212v en een aantekening op f. 307r. Van de zeer weinige Noord-Nederlandse koorboeken die zijn overgeleverd is dit, omdat de datum en vervaardiger bekend zijn, een belangrijke schakel voor wetenschappelijk onderzoek
Organisatietrefwoorden: