Zoeken in collecties

Het huidige Kats, een dorp in het zuidoosten van Noord-Beveland, dateert uit 1598. Een ouder dorp, dat Suburchdike genoemd werd en ten zuidoosten van het huidige Kats lag, werd omstreeks 1300 bedijkt. In 1530 viel Surburchdike, dat toen een welvarend en drukbezochte havenplaats was, ten prooi aan de Sint Felixstormvloed en verdween in de golven. In Surburchdike stond een klooster van de Lazerieten, dat in 1337 voor het eerst vermeld werd. Van dit klooster is in de bronnen nagenoeg niets terug te vinden

In Haarlem hadden de Lazarieten aan de buitenste gracht bij Den Hout een klooster. Dit klooster, dat zich wijdde aan de verpleging van leprozen, werd in 1307 gesticht door Willem III van Egmont. Dit echter buiten medeweten van de grootmeester van de Orde van Sint-Lazarus, die in 1310 onder dreiging van de banvloek de conventalen van dit klooster, dat nooit tot bloei is gekomen, gebood het ordekleed af te leggen. Toen Willem III van Egmont in 1312 overleed, droeg zijn broer Wouter II van Egmont, die hem opvolgde, alle bezittingen van het Lazarietenklooster over aan de orde van de johannieters

De Orde van Sint-Lazarus, waarvan haar leden doorgaans Lazarieten werden genoemd, werd gesticht tijdens de Eerste Kruistocht (1096-1099). Deze orde vond zijn oorsprong in een buiten de muren van Jeruzalem gelegen hospitaal voor leprozen dat aan Sint Lazarus toegewijd was. In dit hospitaal wijdden de broeders van voornoemde orde zich aan de verpleging van voornamelijk lepralijders, die dan als lid in de orde opgenomen werden. Het betrof hier na de inname van Jeruzalem door de kruisvaarders in 1099 met name ridders, die tijdens de Eerste Kruistocht lepra opgelopen hadden. Na verloop van tijd namen de broeders ook deel aan militaire campagnes. Dit leidde tot de omvorming van de orde tot een geestelijke ridderorde, die de Regel van Augustinus aannam en door paus Alexander IV bij de in 1255 door hem uitgevaardigde bul als zodanig erkend werd. Na het verlies van haar bezittingen in het Heilige Land verlegde de orde haar werkterrein naar Europa, waar zij veelal door schenkingen over omvangrijke bezittingen beschikte. De zetel van de orde werd toen verplaatst van Akko in Palestina naar het kasteel van Boigny bij Orléans, dat de Franse koning Lodewijk VII na de Tweede Kruistocht aan de Lazarieten geschonken had. In Europa nam vanaf de 15e eeuw lepra sterk af. Daarmee ontviel aan de Orde van Sint-Lazarus haar caritatieve taak, die immers met name uit het verplegen van lepralijders bestond en de basis van haar bestaan vormde. Mede met het oog daarop verordende paus Innocentius VIII in zijn bul van 1489 de opname van de Orde van Sint-Lazarus in de Orde van Sint-Jan. Na hevig verzet hiertegen bleef de Orde van Sint-Lazarus, die onder het erfelijk protectoraat van de Franse koningen stond, in Frankrijk bestaan totdat na de Franse Revolutie een verbod op alle militaire orden daaraan een einde maakte. In Nederland hadden de Lazarieten een vestiging in Haarlem en een vestiging in de voormalige havenplaats Surbuchdike, dat ten zuidoosten van het huidig dorp Kats op Noord-Beveland lag