Zoeken in collecties

Ten oosten van de burcht Trecht, waaruit later Utrecht ontstaan is, stichtte bisschop Bernold de Sint Pieterskerk, waarvan in 1039 met de bouw een aanvang genomen werd. Aan deze kerk, die in 1048 gewijd werd, was een kapittel verbonden, waarvan de stichtingsdotatie uit het bisschoppelijk vermogen afkomstig was. Onderhavig kapittel telde dertig prebenden. Het kapittel was voorzien van een ruime immuniteit, die omgeven werd door de Kromme Nieuwegracht en waarvan het gehele Pieterskerkhof deel uitmaakte. Aan te nemen is, dat binnen deze immuniteit, waar de wereldlijke overheid niets in te brengen had, al vanaf het begin claustrale huizen zijn gebouwd voor de afzonderlijk wonende kanunniken. Overigens was er daarnaast in de 11e en 12e eeuw ook een groep kanunniken, die aangewezen was op de gemeenschappelijke woonvoorzieningen. Onderhavig kapittel vormde samen met de overige vier kapittels in Utrecht en de benedictijner Sint Paulusabdij de zogeheten ‘Utrechtse kerk’, een collectief, dat extra taken en verantwoordelijkheden met zich meebracht, hetgeen onder meer bij de bisschopskeuze, bij de wijze van begraven, de zorg voor de doden en de verantwoordelijkheid voor elkaar tot uiting kwam. Aan de Sint Pieterskerk was geen parochiefunctie verbonden. De zielzorg van deze kerk beperkte zich dan ook tot de bewoners van het claustrum, in casu de kanunniken en hun personeel. In 1580 werd door de stedelijke magistraat de openbare uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. De Sint Pieterskerk werd toen, evenals de andere Utrechtse kapittelkerken, gesloten. Het kapittel bleef echter in geseculariseerde vorm voortbestaan tot het in 1811 bij decreet van keizer Napoleon werd opgeheven. De Sint Pieterskerk werd jarenlang gebruikt als kazerne. Het koor werd, nadat het van de rest van de kerk was afgescheiden, in 1621 ingericht als snijkamer van de latere universiteit. In 1625 kwam de Pieterskerk in gebruik bij de Engelse gemeente en vervolgens in 1656 bij de Waalse gemeente