Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Groningen

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Groningen
Datering:
1253 - 1594
Orde of congregatie:
Franciscanen
Naam van het klooster:
Paulus
Patroonheilige:
Sint Paulus
Plaatsnaam:
Groningen
Provincie:
Groningen
Parochie:
Groningen-Martinus
Destijds gewest:
Oversticht
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1253
Opheffing/laatste vermelding:
1594
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
Het minderbroederklooster in Groningen, dat aan Sint Paulus toegewijd was, lag daar waar tegenwoordig de Universiteitsbibliotheek staat, in het blok tussen de Oude Kijk in Het Jatstraat, de Broerstraat en de Zwanestraat. De precieze stichtingsdatum van dit klooster is niet bekend, maar zal waarschijnlijk ergens tussen 1240 en 1253 gelegen hebben. De vroegste vermelding dateert uit laatstgenoemd jaar. Aanvankelijk ressorteerde het Groninger minderbroederklooster onder de custodie Holland, maar maakte aan het eind van de vijftiende eeuw deel uit van de daarvan afgescheiden custodie Frisia. Aan de noordzijde van het klooster bevond zich een ommuurde kerkhof. Ten noorden daarvan waren het Vrouw Menolda- en het Vrouw Sywenconvent te vinden die onder toezicht stonden van de Groningse minderbroeders. Dit terwijl deze twee tertiarissengemeenschappen in juridisch opzicht onder de parochie van Sint Maarten vielen. Deze situatie nu leidde aan het begin van de vijftiende eeuw tot een botsing tussen de pastoor van voornoemde parochie en de minderbroeders, die elkaar de zeggenschap over deze tertiarissen betwistten. In 1452 kwam de volksprediker en franciscaner kloosterhervormer Johannes Brugman naar Groningen. Hij trachtte in het Groninger minderbroederconvent de observantie door te voeren. Dit echter zonder resultaat. In 1469 en opnieuw in 1502 werd op aandringen van het stadsbestuur de beperkte, zogeheten coletaanse hervorming doorgevoerd. Enige tijd daarna, in 1516, kwam het klooster echter in bezit van de observanten, die onder de vicaris provinciaal van de in 1446 opgerichte Keulse observantenprovincie kwamen te vallen. Bij de Reductie van Groningen in 1594 verlieten de observanten de stad voorgoed. In de zuid- en westvleugel van het Minderbroederklooster werd de Latijnse School gevestigd, terwijl de oostvleugel onder meer als bibliotheek dienst ging doen. De kloosterkerk, die gewoonlijk Broerkerk werd genoemd, werd in 1614 als kerk van de universiteit in gebruik genomen
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 86/87/88, Monasticon Batavum, Supplement, p. 61/62/63; F.J. Bakker, “Bedelorden en begijnen in de stad Groningen tot 1594” (Assen 1988), p. 26/27; J.A. de Kok, “Acht eeuwen minderbroeders in Nederland. Een orientatie” (Hilversum 2007), p. 110; H. van Engen, “De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht. Een bijdrage tit de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie” (Hilversum 2006), p. 74; F.A.H. van den Hombergh, ‘Brugman en het Broederklooster. De invoering van de Observantie te Kampen opnieuw bekeken’ in “Kamper Almanak” (Kampen 1991), p. 201 voetnoot 32'; Wolfgang Schmitz, “Het aandeel der Minderbroeders in onze middeleeuwse literatuur. Inleiding tot een bibliografie der Nederlandse Franciscanen” (Nijmegen/Utrecht 1936, zie ook: http://www.dbnl.org/tekst/schm036aand01_01/schm036aand01_01_0020.php (12-01-2018), p. 161
Gebruikte websites:
Website Regionaal Historisch Centrum Groninger Archieven, https://www.groningerarchieven.nl/historie/stadsverhalen/kerk-en-religie/broerstraat-herinnert-aan-groningse-franciscanen (30-12-2017); Website Rijksuniversiteit Groningen, https://www.rug.nl/society-business/university-museum/history/university-of-groningen/1614-1815 (30-12-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Franciscanerklooster_van_Groningen (30-12-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Kloosters_in_Groningen#Franciscanen_of_minderbroeders (30-12-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Broerkerk_(Groningen) (09-02-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-P022-023
VU Kloosterlijst nummer:
G35+G48