Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Arnhem

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Arnhem
Datering:
1315 - ca. 1579
Orde of congregatie:
Seculiere kanunniken
Naam van het klooster:
St.Walburg-kapittel
Patroonheilige:
Sint Walburg
Plaatsnaam:
Arnhem
Provincie:
Gelderland
Parochie:
Arnhem
Destijds gewest:
Gelre
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1315
Opheffing/laatste vermelding:
ca. 1579
Type:
Kapittel, m
Geschiedenis:
Het kapittel, dat aan Sint-Walburgiskerk in Arnhem verbonden was, vond zijn oorsprong in Tiel toen het daar kort na 916 gesticht klooster door schenking door de Duitse koning Otto de Grote in het bezit kwam van de Utrechtse Sint-Maartenskerk. De gemeenschap van monialen, die in onderhavig klooster gehuisvest was, werd vermoedelijk toen door de Utrechtse bisschop Balderik vervangen door een convent van reguliere kanunniken. In 1015 werd dit convent vervolgens door bisschop Adelbold II van Utrecht omgevormd tot een kapittel van seculiere kanunniken. Toen in 1315 een conflict tussen dit kapittel, dat in Tiel veel macht had, en de burgerij, waarmee het kapittel op gespannen voet stond, tot uitbarsting kwam, werden de kanunniken uit Tiel verdreven. Daarop vestigden zij zich in Arnhem. De interne leiding van het kapittel daar berustte vermoedelijk vanaf dan bij een deken en niet bij een proost, zoals dat het geval was toen het kapittel nog in Tiel gevestigd was. Van de twaalf prebenden, die het kapittel in Arnhem telde, was er dan ook één voor de deken gereserveerd. Eerst in 1328 werd de na het vertrek uit Tiel in het bezit van het kapittel gebleven Sint-Walburgiskerk te Tiel met alle rechten en goederen verkocht aan de commanderij van de Duitse orde te Ophemert. Van de kerk in Arnhem, waaraan het kapittel in Arnhem verbonden was en die evenals in Tiel aan Sint Walburgis toegewijd was, werden in 1579 de beelden vernield. Waarschijnlijk werd de kerk kort daarna voor de katholieke eredienst gesloten. Een aantal kanunniken nam in deze tijd de wijk naar Nederrijnse steden. Nadat het beheer van de kapittelgoederen in 1581 bij de Staten van het kwartier van Arnhem kwam te berusten, kwam dit beheer in 1599 onder de verantwoordelijkheid van Gedeputeerde Staten. Een jaar later werd besloten de helft van de opbrengst van de kapittelgoederen te gebruiken voor de bediening van scholen en kerken, terwijl de andere helft voor het onderhoud van de overgebleven kanunniken aangewend bleef
Gebruikte literatuur:
J. Kuys, “Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuws bisdom Utrecht” (Hilversum 2014), p. 272-277; K. van Vliet, “In kringen van kanunniken. Munsters en kapittels in het bisdom Utrecht 695-1227” (Zutphen 2002), zie ook: https://pure.uva.nl/ws/files/3408097/24975_Thesis.pdf (21-09-2018), p. 160-162/182-185/252/254
Gebruikte websites:
Website Meertens Instituut, http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/754 (30-05-2018); Website Kalendarium van Tiel, https://kalendarium.oudheidkamer-tiel.nl/hoofdlijnen.php (30-05-2018); Website Mijn Gelderland, http://www.mijngelderland.nl/inhoud/canons/tiel/de-duitse-orde-in-tiel (30-05-2016)
ENK Monasticon nummer:
ME-V019-005
VU Kloosterlijst nummer:
Kap51