Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Gorinchem

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Gorinchem
Datering:
1375 - 1572
Orde of congregatie:
Seculiere kanunniken
Naam van het klooster:
Kapittel
Patroonheilige:
Sint Maarten en Sint Vincentius
Plaatsnaam:
Gorinchem
Provincie:
Zuid-Holland
Parochie:
Gorinchem
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1375
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Kapittel, m
Geschiedenis:
Waarschijnlijk ter nagedachtenis van zijn oom, Jan van Arkel, die aanvankelijk bisschop van Utrecht was, maar later bisschop van Luik werd, stichtte Otto van Arkel in 1378 een aan de parochiekerk in Gorinchem verbonden kapittel. Dit kapittel, dat aan Sint Maarten en Sint Vincentius werd toegewijd, bestond uit een college van veertien kanunniken. Het recht tot benoeming van deze kanunniken berustte bij de heren van Arkel. Voormelde parochiekerk was een in 1263 aan Sint Martinus of Sint Johannes toegewijde Gotische hallenkerk. De toren van deze kerk, die waarschijnlijk na een brand in 1361 ingestort is, werd omstreeks 1450 vervangen door een nieuwe toren, die in de volksmond Johannestoren genoemd werd. Onderhavige kerk, die na de reformatie simpelweg alleen nog Grote Kerk werd genoemd, werd in 1844, op de vijftiende eeuwse Johannestoren na, afgebroken. Het nieuwe driebeukig kerkgebouw, dat daarna tegen de Johannestoren aangebouwd werd, kon in 1851 voor de protestantse eredienst in gebruik genomen worden. In 1572 werd Gorinchem door de geuzen ingenomen. De kanunniken moeten toen een veilig heenkomen hebben gezocht, echter op één kanunnik na. Die werd met de beide aan de kapittelkerk verbonden pastoors gevangen genomen en naar Brielle getransporteerd. Daar wist de kanunnik op het laatste moment aan zijn executie te ontkomen. De twee pastoors, die met zeventien andere Gorkumse geestelijken als de martelaren van Gorkum bekend staan, werden echter na langdurige foltering opgehangen in een turfschuur, die overeind was blijven staan van het in 1572 door de geuzen verwoeste klooster van de regulieren van het Sint Elisabethconvent in Rugge
Gebruikte literatuur:
J. Kuys, “Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuws bisdom Utrecht” (Hilversum 2014), p. 123-125; B. J. P. van Bavel, “Transitie en continuïteit. De bezitsverhoudingen en plattelandseconomie in het westelijk gedeelte van het Gelders rivierengebied, ca. 1300-ca. 1570 (Hilversum 1999), p. 165; M.J. Waale, ‘De laat-middeleeuwse Gorcumer Jan Dirksz. van der Haaren de librije van het Hof van Holland’ in “Oud Gorcum Varia”, 9 (1992), nr. 1, zie ook: http://www.oud-gorcum.nl/ogv/ogv-023.pdf (26-06-2018), p. 4/5; B.J. de Groot, ‘Gorkums kapittelland onder Spijk en Leerdam’ in “Oud Gorcum Varia”,15 (1998), nr. 1, ze ook: http://www.oud-gorcum.nl/ogv/ogv-040.pdf (26-06-2018), p. 77; B. Stamkot, ‘Putten uit zuivere bron? Lokale geschiedbeoefening en de pest van 1349’ in Oud Gorcum Varia”,19 (2002), nr. 2, zie ook: http://www.oud-gorcum.nl/ogv/ogv-052.pdf (26-06-2018), p. 114
Gebruikte websites:
Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Kerk_(Gorinchem) (26-06-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-V019-020
VU Kloosterlijst nummer:
Kap18