Zoeken in collecties

In 1366 stichtte Jan van Arkel, bisschop van Luik, op verzoek van de pastoor en de kapelaans van de parochiekerk Sint Jan te ’s-Hertogenbosch, een kapittel dat verbonden was aan deze toen tot kapittelkerk verheven kerk. Rond 1370 werd deze romaanse kerk, die vermoedelijk in de periode 1220-1340 gebouwd werd, geleidelijk aan vervangen door een nieuwe kerk in gotische stijl, die omstreeks 1530 gereed kwam. Het kapittel bestond uit een college van dertig kanunniken. Voor de zielzorg was de plebaan en zijn assistenten verantwoordelijk, die door het kapittel vanaf 1413 benoemd werden. Het kapittel werd rechtstreeks onder het gezag van de paus geplaatst, terwijl de plebaan en de parochie onder het gezag van de bisschop bleven vallen. Bij het kapittel werden de kerken in Orthen, Nuland, Geffen, Heesch, Dinther, Rosmalen en ook de Bossche Begijnhofkerk geïncorporeerd. Toen na de herindeling van de bisdommen in 1559 de Sint Jan tot kathedraal van het nieuwe bisdom ’s-Hertogenbosch verheven werd, verwierf het kapittel de status van kathedraal kapittel. Met nog zes andere, ook onder het bisdom Luik vallende Brabantse kapittels sloot het Bossche kapittel een verbond om zich ter bescherming van de op wereldlijk en kerkelijk gebied verworven rechten krachtig te weer te kunnen stellen. In het streven de kapittels meer onder de bisschoppelijke jurisdictie te brengen, groeide het verzet van de bisschop tegen deze rechten. Genoemd verbond ondervond evenwel steun van paus Julius II, toen hij in zijn bul uit 1512 de kapittelkerken in het bisdom Luik volledig in hun verworven rechten bevestigde. Hieronder het recht van exemptie, op basis waarvan betrokken kapittels rechtstreeks onder het gezag van de paus vielen. Na de overgave in 1629 van ‘s-Hertogenbosch aan de Staatse troepen werd de Sint Jan door de protestanten in bezit genomen. Pas in 1810 kwam de Sint Jan weer in katholieke handen