Zoeken in collecties

In 954 liet bisschop Balderik in Oldenzaal een stenen kerk bouwen op de plaats, waar een waarschijnlijk al in karolingische tijd gesticht houten kerkje stond, waarvan de Heilige Silvester de patroonheilige was. Tevens liet hij relieken van de Heilige Plechelmus overbrengen naar deze kerk, die toen aan deze heilige toegewijd werd. Voorts verbond hij aan deze kerk een kapittel, dat uit een college bestond van 15 kanunniken. Aan het hoofd daarvan stond een proost, die tevens deken van Twente was. Aldus werd voornoemde nieuwe kerk met de nieuwe patroonheilige en het daaraan verbonden kapittel de hoodfkerk van Twente. Dit nu verschafte aan Oldenzaal de functie van steunpunt in het oosten van het middeleeuwse bisdom Utrecht. Omstreeks 1150 werd onderhavige kerk vervangen door de huidige monumentale Romaanse kerk, waarvan de toren rond 1220 voltooid werd. In 1580 ging Oldenzaal over naar Staatse zijde, maar kwam in hetzelfde jaar weer onder Spaans gezag. Dit duurde tot 1597 toen Oldenzaal door Staatse troepen ingenomen werd. De Plechelmuskerk moest worden overgedragen aan de gereformeerden. Het kapittel mocht echter wel van het koor gebruik blijven maken. In 1605 heroverde veldheer Spinola Oldenzaal op de Staatsen. Onder het toen weer Spaans gezag kwam er voorlopig een eind aan de reformatie in Twente. Binnen het kapittel werd de toen danig verslapte discipline hersteld. In 1627, een jaar nadat Oldenzaal door stadhouder Frederik Hendrik werd ingenomen, leidden besprekingen tussen afgevaardigden van de Staten-Generaal en de Spaanse regering tot een overeenkomst, waarin onder meer bepaald werd dat de Plechelmuskerk zou worden teruggegeven aan de katholieken. Als gevolg van veranderingen in de militaire en politieke verhoudingen werd deze overeenkomst in 1632 opgezegd. Toen het vervolgens in 1633 tot een verbod kwam op het uitoefenen van de katholieke godsdienst, werd het kapittel uit de Plechelmuskerk gezet. In 1639 vond de laatste kapittelvergadering plaats