Zoeken in collecties

Kort voor zijn dood in 1178 schonk bisschop Godfried van Rhenen het kasteel Ter Horst bij Rhenen aan het bisdom Utrecht. Bij dit kasteel behoorde ook een in de directe nabijheid daarvan gelegen kapel, die aan Sint Pancratius toegewijd was. In 1347 stichtten bisschop Jan van Arkel en zijn broer Robert van Arkel, heer van Asperen, een aan voornoemde kapel verbonden kapittel, dat aan de Heilige Drievuldigheid toegewijd werd. Het aantal kanunniken, dat dit kapittel omvatte, varieerde tot 1481 al naar gelang de omvang van vaste inkomsten, die het kapittel wist te verwerven. De kanunniken stonden onder leiding van een deken, die zij uit hun midden kozen en vervolgens ter benoeming aan de bisschop voordroegen. Het nominatie- en presentatierecht van de kanunniken, die ook door de bisschop benoemd werden, berustte bij de kastelein, onder wiens bestuur de bisschop het kasteel geplaatst had. Uit een in 1481 door bisschop David van Bourgondië uitgevaardigde oorkonde blijkt, dat onderhavig kapittel tot dan toe nooit goed van de grond gekomen was. Als oorzaak hiervan werd de ontoereikendheid van de stichtingsdotatie genoemd. Om het kapittel toch levensvatbaar te maken, trof voornoemde bisschop een aantal maatregelen, waaronder het fixeren van de prebenden op het bescheiden aantal van drie, dat later nog tot vier verhoogd werd. In 1528 werd het kasteel Ter Horst door Gelderse troepen verwoest. Tijdelijk resideerden de vier kanunniken toen in de parochiekerk van Rhenen, totdat in 1534 drie van de vier kanunniken werden overgeplaatst naar respectievelijk het kasteel Abcoude, het huis Ter Eem en het kasteel Vredenburg in Utrecht. De vierde kanunnik bleef als enige achter in de kerk van Rhenen. Diens prebende werd evenwel in 1567 geïncorporeerd in het pastoraat van de nieuwe parochie Veenendaal, die in 1549 van parochie Rhenen afgescheiden was. Het aldus spreiden van de vier kanunniken over vier verschillende standplaatsen betekende feitelijk het einde van het kapittel van Ter Horst