Zoeken in collecties

In de 11e eeuw liet Arnold I van Rode bij zijn burcht een kerk van tufsteen bouwen op de plaats waar vroeger een houten kerkje gestaan had, dat boven het graf van Sint Oda gebouwd was. Aan deze aan Sint Oda toegewijde kerk, waarvan in 1498 het romaans koor vervangen werd door een nieuw, tot op heden bewaard gebleven gotisch koor, werd een kapittel verbonden, dat bestond uit een college van negen kanunniken. Dit kapittel zou gesticht zijn door een zekere Hildewaris, vrouwe van Sint Oedenrode en Hilvarenbeek. Er bestaat echter geen zekerheid of dit ook werkelijk zo is. Toen in 1229 Gerard III, graaf van Gelre, de rechten van het Graafschap Rode aan hertog Hendrik I van Brabant verkocht, bleek bij de overdracht in 1231, dat ook het patronaat van voornoemd kapittel daarvan deel uitmaakte. Vanaf toen trad de hertog dan ook op als patroon van het kapittel. Toen zijn kleinzoon, Hendrik III van Brabant, in 1248 voor het kapittel de functie van deken en scholaster instelde, werd daarmee de omzetting van het kapittel van een klerkencollege in een seculier kapittel voltooid. Met nog zes andere, ook onder het bisdom Luik vallende Brabantse kapittels sloot voornoemd kapittel een verbond om zich ter bescherming van de op wereldlijk en kerkelijk gebied verworven rechten krachtig te weer te kunnen stellen. In het streven de kapittels meer onder de bisschoppelijke jurisdictie te brengen, groeide het verzet van de bisschop tegen deze rechten. Genoemd verbond ondervond evenwel steun van paus Julius II, toen hij in zijn bul uit 1512 de kapittelkerken in het bisdom Luik volledig in hun verworven rechten bevestigde. Hieronder het recht van exemptie, op basis waarvan betrokken kapittels rechtstreeks onder het gezag van de paus vielen. Toen bij de Vrede van Munster in 1648 de katholieken in Staats-Brabant onder de Republiek hun godsdienst niet openlijk mochten belijden en de kapittelkerk aan de katholieke eredienst werd onttrokken, betekende dit feitelijk het einde van het Rooise kapittel