Zoeken in collecties

Ten westen van de burcht Trecht, waaruit later Utrecht ontstaan is, stichtte Koenraad, die van 1076 tot 1100 bisschop van Utrecht was, de Utrechtse Mariakerk, waarvan in 1081 met de bouw begonnen werd. De wijding van deze kerk, waarvan de juiste datum niet bekend is, moet tijdens het episcopaat van bisschop Koenraad, doch vóór 1094, hebben plaatsgevonden. Koning Hendrik IV wordt in de bronnen als weldoener van voornoemde kerk genoemd vanwege zijn aandeel in de kerkwijding en zijn bevestiging van de door bisschop Koenraad verstrekte dotatie, waarin hij vermoedelijk een belangrijk aandeel heeft gehad. Aan onderhavige kerk was een aan Sint Marie toegewijd kapittel verbonden, dat van meet af aan over een eigen vermogen beschikte dat afgestemd was op een vast aantal van dertig prebenden en dat onder zelfstandig beheer van een proost stond. Een van voornoemde prebenden was gereserveerd voor de deken. Daarenboven kende het kapittel van Sint Marie nog een prebende voor de bisschop. Het kapittel was voorzien van een ruime immuniteit, waarvan aan te nemen is, dat binnen deze immuniteit, waar de wereldlijke overheid niets in te brengen had, al vanaf het begin claustrale huizen werden gebouwd voor de afzonderlijk wonende kanunniken. Overigens was er daarnaast in de 11e en 12e eeuw ook een groep kanunniken, die aangewezen was op de gemeenschappelijke woonvoorzieningen. Aan de Sint Mariakerk was geen parochiefunctie verbonden. De zielzorg van deze kerk beperkte zich dan ook tot de bewoners van het claustrum, in casu de kanunniken en hun personeel. In 1580 werd door de stedelijke magistraat de openbare uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. De Sint Pieterskerk werd toen, evenals de andere Utrechtse kapittelkerken, gesloten. Het kapittel bleef echter in geseculariseerde vorm voortbestaan tot het in 1811 bij decreet van keizer Napoleon werd opgeheven. Dit leidde tot de in 1816 voltooide sloop van de kerk, waarmee op last van keizer Napoleon in 1813 een begin gemaakt werd