Zoeken in collecties

Uit het in de havenstad Akko in het Heilig Land door kooplui uit Bremen en Lübeck ingerichte veldhospitaal om zieke en gewonde kruisvaarders op te vangen, ontstond de Duitse Orde, die in 1199 door de paus erkend werd. Lid van de Duitse orde waren zowel ridderbroeders en priesterbroeders, die de geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid aflegden, als lekenbroeders die zich uitsluitend verbonden tot een gelofte van dienstbaarheid. Volgens haar middeleeuwse statuten konden vrouwen geen volwaardig lid van de Duitse Orde worden. Wel was er binnen de orde plaats voor vrouwen die de lekenbroeders ondersteunden bij het verplegen van de zieken en het verzorgen van het vee. De positie van deze lekenzusters, waarvoor in het algemeen alleen vrouwen uit de lagere en middenklassen belangstelling hadden, is te vergelijken met die van lekenbroeders en hadden evenals hen geen stemrecht in het kapittel. Ook was aan hun lidmaatschap de voorwaarde verbonden dat zij in aparte woningen zouden worden gehuisvest. Later gingen ook geprofeste en volledig berechtigde zusters van de orde deel uitmaken. Deze zusters, waarvan de recrutering zich doorgaans tot de welgestelden beperkte, waren als koorzusters verplicht de zeven getijden te zingen en voor het zielenheil van de doden te bidden. Voorts kende de Duitse Oorde een toeloop van vrouwen uit patricische en adellijke kringen, die zichzelf en het hunne geheel of gedeeltelijk aan de orde overdroegen, waarbij van de zijde van orde alleen voor onderdak, maaltijden en opname in de voorbede gezorgd werd. Deze vrouwen, wier lidmaatschap aan een proveniersverhouding doet denken, werden ook als zusters van de Duitse orde aangemerkt. In de middeleeuwen hadden op het huidig Nederlands grondgebied zusters van de Duitse Orde behalve in Schoten een vestiging in Luinjeberd, van waaruit de zusters tijdelijk ondergebracht werden in de commanderij van Nes, dat evenals de vestiging in Schoten tegen alle regels van de Duitse Orde in een dubbelklooster was