Zoeken in collecties

De Congregatie van de Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes werd in 1830 gesticht door Stefanus Modestus Glorieus. Na in 1825 tot priester te zijn gewijd, werd hij nog in hetzelfde jaar tot kapelaan in Ronse benoemd. Vooral in de streek van Ronse was rond 1830 sprake van grote politieke en economische problemen. Er heerste veel werkeloosheid en mede daardoor grote armoede. Daarnaast was een groot deel van de bevolking analfabeet. Getroffen door zoveel sociale ellende besloot Glorieux tot het, op instigatie van de bisschop van Gent, stichten van een congregatie van broeders, die de naam Broeders van Goede Werken kreeg en waarvan de Regel in 1835 door de bisschop goedgekeurd werd. In dat jaar werden de eerste zes broeders ingekleed en geprofest. Naast de geloften van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid beloofden de broeders zich met alle kracht toe te leggen op goede werken, die zich geleidelijk uitbreidden over verschillende domeinen van hulpverlening: onderwijs en opvoeding van kwetsbare jeugd, (psychiatrische) verpleging, ouderenzorg, werkverschaffing voor werklozen en opvang van daklozen. Mede door het slechte financiële beheer van Glorieux stapelden de schulden zich op. In 1844 werd één van zijn medewerkers, priester Jan Colle, als algemeen geestelijk directeur van de broeders van Goede Werken benoemd. Glorieux werd geleidelijk aan de kant geschoven. Hij werd in 1848 gedwongen Ronse en de congregatie te verlaten. In 1872 overleed hij. Het moederhuis werd in 1887 verplaatst van Ronse naar Oostakker. De naam van de congregatie werd toen veranderd in die van Broeders van O.L. Vrouw van Lourdes. De congregatie, die onder de bisschop van Gent ressorteerde, ontving in 1892 het decreet van Pauselijk Recht en kwam daarmee rechtstreeks onder de Heilige Stoel te vallen. In 1910 werden de in Nederland gelegen vestigingen van de congregatie verenigd in een Nederlandse provincie. Het provincialaat was tot 2009 in Dongen gevestigd en werd daarna naar Eindhoven verplaatst

Van de orde der cellebroeders liggen de wortels vermoedelijk in het Duitse Rijnland, waar het zijn oorsprong vond in de laatmiddeleeuwse begardenbeweging en andere bewegingen die zich op min of meer semi-religieuze basis bezig hielden met apostolische taken. Een stichter en een stichtingsdatum zijn niet aan te wijzen. Vóór 1800 behoorden tot haar voornaamste taak, naast het verzorgen van pestlijders, het afleggen en begraven van doden, waarvoor ze in veel steden het alleenrecht verwierf. Met name vanaf de 18e eeuw nam de orde het verzorgen van geesteszieken op zich, dat toen tot haar belangrijkste taak ging behoren. Om vanaf de periode van de Zwarte Pest (1348-1352) aan de toen woedende pestepidemie het hoofd te bieden, gingen de cellebroeders zich hechter organiseren en in kloosters samenleven. Aangenomen wordt, dat de benaming cellebroeders toe te schrijven is aan het feit dat zij in cellen een afgezonderd leven leidden. Een andere verklaring is de afleiding van het Latijnse woord cella in de betekenis van grafkapel. De cellebroeders begeleidden de doden immers naar de cella, de laatste rustplaats. In 1472 werd de orde door paus Sixtus IV erkend. Vanaf toen legden ze de drie kloostergeloften af en volgden ze de regel van Augustinus. Cellebroeders werden na hun professie niet tot priester gewijd. Zielzorg en prediking rekenden ze dan ook niet tot hun taak. Hoewel ze inkomsten wisten te verwerven met bedelen, met de gelden verkregen voor hun diensten en ook wel met handwerk, waren zij toch in belangrijke mate aangewezen op subsidies, uitdelingen en schenkingen. Aan het eind 15e eeuw werden de cellebroeders naar hun schutpatroon, Alexius van Edessa, ook wel alexianen genoemd. In het huidige Nederland hebben de cellebroeders in de Middeleeuwen en in de 16e eeuw tot aan de Reformatie bestaan. Tegenwoordig zijn de alexianen gevestigd in Duitsland, België, Engeland, Ierland, de Filippijnen, Hongarije en de VS. In Nederland hadden ze van 1914 tot 1958 in Son een vestiging

Ten tijde van de Eerste Kruistocht, na de herovering van Jeruzalem in 1099 door de kruisvaarders, werd onder Godfried van Bouillon het kathedraalkapittel van het patriarchaat van Jeruzalem gesticht. Uit dit kapittel, dat de bediening van de Heilige Grafkerk toegewezen kreeg, ontstond de Heilige-Graforde toen het kapittel in 1114 onder invloed van de kerkelijke hernieuwingsbeweging, bekend als Gregoriaanse hervorming, de Regel van de Heilige Augustinus aannam. Daardoor verplichtten de aan het kapittel verbonden kanunniken zich tot een gemeenschappelijk leven in gehoorzaamheid, armoede en kuisheid. In 1122 werd het kapittel, met eigen statuten en constituties, door paus Callixtus II erkend als Orde van de Reguliere Kanunniken van het Heilig Graf te Jeruzalem. De activiteiten van de orde concentreerde zich op seculier gebied op verpleging en verzorging van pelgrims en op spiritueel gebied op verering van het Heilig Kruis en het graf van de Heer. De vele schenkingen maakten het mogelijk, dat de orde ook kloosters kon vestigen eerst in het Heilig Land en vervolgens in West- en Midden-Europa. In de Nederlanden dateert de oprichting van de mannelijke tak van de orde van circa 1140. Na de val van Jeruzalem in 1187 werd Acco de zetel van het Latijns Patriarchaat en ook van de Orde van het Heilig Graf. Na de inname van Acco in 1291 werd het bestuurlijke centrum van de orde verplaatst naar het Italiaanse Perugia. In 1489 verordende paus Innocentius VIII in zijn bul “Cum solerti” de opname van de Heilige-Graforde in de Orde van Sint-Jan. Aan deze bul werd echter alleen in de Italiaanse provincies uitvoering gegeven, waar de orde in 1560 verdween. In Spanje, Polen, Duitsland en de Nederlanden bleven de kloosters van de orde bestaan totdat door ontwikkelingen zoals de Reformatie, de Franse Revolutie en de secularisatie daaraan een eind maakten. Met het overlijden van de Poolse kanunnik Piotr Pekalski in 1874 hield de mannelijke tak van de Heilige-Graforde definitief op te bestaan

Rond 1245 ontstond er binnen de in 1209 door Franciscus van Assisi gestichte orde der minderbroeders een discussie over de vraag of het armoede-ideaal van Franciscus in volstrekte zin moest worden nageleefd. Deze discussie groeide uit tot een conflict waardoor er binnen de orde twee groepen ontstonden: de spiritualen en de conventuelen. De spiritualen stonden een aller-striktste letterlijk opvatting van de regel van Franciscus voor. De conventuelen achtten het niet op de letter nakomen van de regel daarmee niet in strijd. In 1317 werden de met de kerkelijke hiërarchie in conflict geraakte spiritualen op het Concilie van Vienne veroordeeld, terwijl de conventuelen in 1322 als officiële richting in de orde bevestigd werden. In de 14e en 15e eeuw ontstond uit de conventuelen een hervormingsbeweging, de observanten, die evenals de spiritualen, zij het wat genuanceerde, zich zoveel mogelijk aan de principes van Franciscus hielden. In 1517 kwam het tot een officiële scheiding van de orde in conventuelen en observanten. Van de observanten splitsten zich de kapucijnen af die een eigen orde werden. Thans zijn er dan ook drie verschillende minderbroederordes: de orde der minderbroeders ofwel de franciscanen, de orde der minderbroeders conventuelen en de orde der minderbroeders kapucijnen. In 1228 stichtten de franciscanen in ’s-Hertogenbosch een klooster. Van daaruit verspreidden zij zich over heel de Nederlanden. Tijdens de Reformatie in de 16e eeuw en daarna in de Franse tijd rond 1800 werden nagenoeg al de hier door hen gestichte kloosters opgeheven. Vanaf 1853 toen de bisschoppelijke hiërarchie hersteld werd en de Rooms-Katholieke Kerk haar oude rechten terugkreeg, kende de orde van de minderbroeders franciscanen, waarvan het huidige doel te omschrijven is als evangelische dienstbaarheid in armoede, een nieuwe bloeiperiode die duurde tot het midden van de 20e eeuw toen onder invloed van allerlei veranderingen in kerk en maatschappij het aantal intredingen sterk terugliep