Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Harderwijk

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Harderwijk
Datering:
1290 - 1569
Orde of congregatie:
Franciscanen
Naam van het klooster:
Franciscanen I
Plaatsnaam:
Harderwijk
Provincie:
Gelderland
Parochie:
Harderwijk
Destijds gewest:
Gelre
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1290
Opheffing/laatste vermelding:
1569
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
Het minderbroederklooster in Harderwijk besloeg een terrein, dat gelegen was tussen de Luttekepoortstraat, Wolleweversstraat, de Donkerstraat, de Academiestraat en de Doelenstraat. Dit klooster, waarvan de vroegste vermelding reeds uit 1290 dateert, ressorteerde onder de custodie Frisia, ook wel custodie Deventer genoemd. Zowel het kloosterterrein en het kloosterkerkhof waren ommuurd. Van de door de stad opgetrokken ommuring van het kerkhof was in 1399 al sprake. Voor het op stadsgrond realiseren van de muur rondom het kloosterterrein kreeg het convent in 1422 vergunning op voorwaarde dat de gracht eromheen door hen zou worden onderhouden. Onder druk van het stadsbestuur werd er omstreeks 1450 vanuit de orde zelf een hervorming doorgevoerd, die inhoudelijk in grote lijnen overeen moet zijn gekomen met die van de observanten. Als uitdrukkelijke voorwaarde voor deze hervorming gold echter dat het convent onder de rechtsmacht zou blijven vallen van de minister-provinciaal van de Keulse Provincie, waar de conventuelen het voor het zeggen hadden. Ook de observanten van Sint-Omaars, die toen blijkbaar in het Harderwijkse klooster verbleven, moesten zich aan deze voorwaarde conformeren. Als gevolg van de Gelderse Oorlogen en zware belastingen verviel het convent in grote armoede, waardoor de broeders zich genoodzaakt zagen het klooster te verlaten. Om dit te verhinderen, gelastte de Utrechtse bisschop David van Bourgondië in 1482 alle pastoors in zijn bisdom om de Harderwijkse broeders in hun parochie toe te laten voor het houden van preken en het inzamelen van aalmoezen. In 1503 werden kerk en klooster door brand in as gelegd. Herbouw volgde toen. In 1512 konden de broeders het klooster weer betrekken. De omstreeks het midden van de vijftiende eeuw doorgevoerde hervorming ten spijt, werden de Harderwijkse broeders in 1569 uit hun klooster verdreven om voor observante franciscanen plaats te maken
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 97/98/99/100; Monaticon Batavum, Supplement, p. 70; J.A. de Kok, “Acht eeuwen minderbroeders in Nederland. Een orientatie” (Hilversum 2007), p. 82; M. Schaap, ‘Over “qwaclappers” en ander schadelijk volk: de laatmiddeleeuwse hervorming van Noord-Nederlandse minderbroederkloosters bezien vanuit de interne machtsstrijd binnen de orde’ in “Monastiek observantisme en Moderne Devotie in de Noordelijke Nederlanden” onder redactie van H. Engen en G. Verhoeven (Hilversum 2008, p. 24/26; M. Schabbink, T.P. van Rooij en K. Emmens, “Onder de Markt van Harderwijk: van Broederenkerk, waaggebouw en stadsbeek: archeologische begeleiding rioolwerkzaamheden” (Weesp 2015), p.17/53/74/97/98/112; H. Hovenkamp, “Ernst Brinck (1582-1649), Een bijzondere Harderwijker” (Harderwijk 2013), zie ook: http://www.streekarchivariaat.nl/images/PDF-har/ernst-brinck-def.pdf (01-01-2018), p. 3/4/6; V. Paquay , ‘Eleonora van Engeland (1318-1355) in “Biografisch woordenboek Gelderland: bekende en onbekende mannen en vrouwen uit de Gelderse geschiedenis, Deel 1“ onder redactie van P.W. van Wissing, R. M. Kemperink, J.A.E. Kuys en E Pelzers (Hilversum 1998), p. 39; M. Schaap, ‘’En de eskadrons rukten uit naar Schotland... ’. De hervormingstactiek van de franciscaner-observanten gedurende de late middeleeuwen’, website Contactgroep Signum, http://www.contactgroepsignum.eu/node/799 (01-01-2018); Wolfgang Schmitz, “Het aandeel der Minderbroeders in onze middeleeuwse literatuur. Inleiding tot een bibliografie der Nederlandse Franciscanen” (Nijmegen/Utrecht 1936), zie ook: http://www.dbnl.org/tekst/schm036aand01_01/schm036aand01_01_0020.php (12-01-2018), p. 161/162
Gebruikte websites:
Website Mijn Gelderland, https://mijngelderland.nl/inhoud/canons/harderwijk/kloosters (01-01-2018); Website Regio Noord-Veluwe, http://www.regionoordveluwe.nl/nieuws/item/nieuws-visie-en-strategie/restauratie-kloostermuur-in-harderwijk (01-01-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-P022-026
VU Kloosterlijst nummer:
H30