Zoeken in collecties

Ridder Arnold Stirbolt liet aan het begin van de 13e eeuw aan de Maas tegenover de huidige Sint-Teunisstraat een kapel bouwen. Deze kapel, waarvoor de grond door het kapittel van Sint-Servaas was afgestaan, werd het middelpunt van een bloeiende verering van St. Anthonius Abt, de beschermheilige tegen het zogenaamde Antoniusvuur. Omstreeks 1236 schonk Ridder Willem, vermoedelijk de zoon van Arnold Stirbolt, de kapel aan het moederhuis van de Orde van Sint-Antonius. De kapel werd in 1380 door een nieuw, wellicht gotische kruiskerk met twee torens vervangen. Waarschijnlijk werd er ook een nieuw klooster met een hospitaal in gebruik genomen, al is er van het hospitaal niets bekend. Door de aanleg van de tweede omwalling kwam het gebouwencomplex binnen de stadsmuren van Maastricht te liggen. Het klooster maakte circa twee eeuwen deel uit van van de balije van Pont-à-Mousson, maar wist zich daarna daarvan los te maken. De antonieten, zoals de leden van de orde genoemd werden, wisten in de loop der eeuwen hun bezittingen in Maasticht en omgeving aanzienlijk uit te breiden. Zo kwamen zij in het bezit van de Griend, een eiland in de Maas, dat sindsdien Antoniuseiland genoemd werd en als quarantaineplaats voor pestlijders dienst deed. Ook in Bemelen verwierven ze gronden, die thans nog Antoniusbank heten. Na de reformatie ging het bergafwaarts met het klooster. In 1612 werd nog een ter vergeefse poging ondernomen, de bezittingen van het klooster naar het jezuïetenklooster in Aken over te hevelen. Toen in 1783 de orde in het prinsdom werd opgeheven, werden de overgebleven Maastrichtse antonieten opgenomen in het kapittel van de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Het kloosterterrein met de gebouwen werden in 1786 verkocht aan een particulier die woningen in het kloostergedeelte inrichtte. Toen Maastricht in 1794 door de Franse revolutionaire legers werd ingenomen, liep het klooster door beschietingen ernstige schade op. In 1848 is wat er van het kloostercomplex resteerde afgebroken