DOC-MON Kloosters in Nederland
Vestigingsplaats: Amsterdam
Datering:
1440 - 1578
Orde of congregatie:
Alexianen (Cellebroeders)
Naam van het klooster:
Boedertgins die om brood gaan
Patroonheilige:
Paulus en Alexius
Plaatsnaam:
Amsterdam
Provincie:
Noord-Holland
Parochie:
Amsterdam-Nicolaas
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1440
Opheffing/laatste vermelding:
1578
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
Het Amsterdamse cellebroedersklooster, een convent van lekenbroeders, die volgens de regel van Augustinus leefden, werd voor het eerst in 1440 vermeld. Het was gevestigd in de buurt van het gasthuis aan de Nes, tussen de huidige Wijde Lombard- en Cellebroederssteeg. Het klooster was zoveel mogelijk afgesloten van de buitenwereld. Het kloosterterrein had slechts enkele ingangen en poortjes, terwijl de gevel van het klooster aan de westzijde van de Nes geheel vensterloos was. In 1505 kregen de cellebroeders, die zich toelegden op het verzorgen van zieken -met name pestlijders- en het begraven van de doden, vergunning het Spoey te overkluizen, zodat hun klooster iets vergroot kon worden. In 1547 werd er in de Smidskapel in de Oude Kerk te Amsterdam een hangkamer (=galerij) gerealiseerd, die een goed uitzicht bood op het Sint Eloy-altaar van de Smeden. Deze hangkamer was uitsluitend bestemd voor de cellebroeders. Hierdoor behoefden zij zich voor hun kerkbezoek, in een tijd dat men toen nog maar weinig wist van ontsmettingsmiddelen, niet onder het gewone kerkvolk te begeven. Op hun eigen terrein hadden de broeders een kerkhof, waar ze ook pestlijders, die aan die ziekte bezweken waren, begroeven. Na de Alteratie werd het kloostercomplex, op de kapel na, gesloopt en werd de grond, die de stad zich had toegeëigend, verkocht
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel II, p. 18; S.M.C . Leupen, ‘De kloosters van de cellebroeders en -zusters in het graafschap Holland en Zeeland tot aan de Reformatie’ in “Historisch Tijdschrift Holland”, 30 (1998), p. 63/72/76/86 ; B. Bijtelaar, ‘Het complex Smidskapel, Zuiderportaal, Librije en IJzeren Kapel van de oude kerk’ in “Zestigste Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum” (Amsterdam 1968), p. 29; G. van Arkel, De huizen hoek Nes en Wijde Lombardsteeg op het terrein van de kerk van het cellebroedersklooster’, in “Twaalfde Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum” (Amsterdam 1913), p. 201, Th. Bakker, “Middeleeuwse kloosters, begijnhof en gasthuizen in Amsterdam” op website Theo Bakker’s Domein, http://www.theobakker.net/pdf/kloostersadam.pdf (16-11-2016), p. 32/33
ENK Monasticon nummer:
ME-B001-001
VU Kloosterlijst nummer:
A43
Is onderdeel van:
laatste wijziging 15-08-2023
1 gedigitaliseerd