Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Utrecht
zzOUD Databestand kloosters in Nederland
beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Utrecht
Datering:
8e eeuw - 1811
Orde of congregatie:
Seculiere kanunniken
Naam van het klooster:
St.Salvator-kapittel; Kapittel v. Oudmunster
Patroonheilige:
Sint Salvator
Plaatsnaam:
Utrecht
Provincie:
Utrecht
Parochie:
Utrecht
Destijds gewest:
Nedersticht
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
8e eeuw
Opheffing/laatste vermelding:
1811
Type:
Kapittel, m
Geschiedenis:
Toen omstreeks 690 de burcht Trecht, waaruit later Utrecht zou ontstaan, door de Franken op de Friezen heroverd was, werd de burcht aan de missionaris Willibrord toegewezen, die er een aan Sint Salvator toegewijde nieuwe kerk bouwde. In deze kerk, waaraan een kloostergemeenschap verbonden was, vestigde Willibrord de bisschopszetel. Ook bouwde hij de door de Friezen verwoeste Sint Thomaskerk weer op, die hij aan Sint Maarten wijdde. Onder Bonifatius werd in plaats van de Sint Salvatorkerk de Sint Maartenskerk de hoofdkerk in Utrecht. Ook de bisschopszetel ging toen van de Sint Salvatorkerk naar de Sint Maartenskerk over. Wel bleef de Sint Salvatorkerk voortbestaan als kerk en als klooster. Of er naast dit klooster ook een afzonderlijk Sint Maartensklooster is ontstaan, is niet duidelijk. Hoe het ook zij, in de 10e eeuw was er in elk geval sprake van twee afzonderlijke kloosters. Toen omstreeks het jaar 1000 ook in Utrecht overgegaan werd tot het omvormen van oude monasteria tot echte benedictijner kloosters dan wel gemeenschappen van kanunniken, vormde zich uit voornoemde twee kloostergemeenschappen het aan Sint Maarten gewijde domkapittel en het kapittel van Sint Salvator of Oudmunster. Ten aanzien van laatstgenoemd kapittel waren een twintigtal prebenden, inclusief die van de deken, beschikbaar. Onderhavig kapittel vormde samen met het domkapittel, de overige drie kapittels in Utrecht en de benedictijner Sint Paulusabdij de zogeheten ‘Utrechtse kerk’, een collectief, dat extra taken en verantwoordelijkheden met zich meebracht, hetgeen onder meer bij de bisschopskeuze, bij de wijze van begraven, de zorg voor de doden en de verantwoordelijkheid voor elkaar tot uiting kwam. Enige jaren na het verbod in 1580 op de uitoefening van de katholieke eredienst werd op last van de Utrechtse Staten de Sint Salvatorkerk met de omringende gebouwen afgebroken. Het kapittel bleef in geseculariseerde vorm voortbestaan tot het in 1811 bij decreet van keizer Napoleon werd opgeheven
Gebruikte literatuur:
K. van Vliet, Proefschrift “In kringen van kanunniken. Munsters en kapittels in het bisdom Utrecht 695-1227 (Universiteit Utrecht 2002), zie ook: https://pure.uva.nl/ws/files/3408097/24975_Thesis.pdf (07-07-2018), p. 13/42/81-83/84/88/122/172/174/245/274/403; Ch. Broer en M. de Bruijn, ‘Geschiedvervalsing door het Utrechts domkapittel’, op website broerendebruijn, http://www.broerendebruijn.nl/Geschiedvervalsing.html (07-07-2018); J. Kuys, “Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuws bisdom Utrecht” (Hilversum 2014), p. 291; E.N. Palmboom, “Het kapittel van St. Jan te Utrecht. Een onderzoek naar verwerving, beheer en administratie van het oudste goederenbezit (elfde-veertiende eeuw)” (Hilversum 1995), p. 20; E.J. Haslinghuis en C.J.A.C. Peeters, “De Dom van Utrecht”. ( Den Haag 1965), zie ook: https://www.dbnl.org/tekst/hasl001domv01_01/hasl001domv01_01.pdf (07-07-2018), p. 145/146/147/148/159; L.van Tongeren, ‘Notandum est’ Een verkenning van de Liber ordinarius van de Utrechtse Oudmunster of S. Salvator, in “Jaarboek voor liturgieonderzoek, 25 (2009), zie ook: https://ugp.rug.nl/jvlo/article/view/4268/4258 (07-08-2018), p. 207
Gebruikte websites:
Website Meertens Instituut, http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/785 (07-07-2018); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Proosdij_van_Oudmunster_te_Utrecht (07-07-2018); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Salvatorkerk_(Utrecht) (07-07-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-V019-052
VU Kloosterlijst nummer:
Kap53