Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Alkmaar

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Alkmaar
Datering:
1505 - 1572
Orde of congregatie:
Clarissen
Plaatsnaam:
Alkmaar
Provincie:
Noord-Holland
Parochie:
Alkmaar
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1505
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
In 1492 gelastte paus Innocentius VIII de abt van de Egmondse benedictijner abdij Adelbert en de deken van Nijmegen om de vestiging van een clarissenklooster in Alkmaar te bevorderen. Dit als reactie op een verzoek daartoe van de Utrechtse bisschop David van Bourgondië, graaf Jan van Egmond, het stadsbestuur van Alkmaar en enkele sympathisanten. Pas in 1505 kwam de bouw van dit klooster gereed, dat buiten de stadsmuren bij de toenmalige Geesterpoort gelegen was. In 1509 werd de kapel door de wijbisschop van Utrecht geconsacreerd. Het klooster werd aanvankelijk door clarissen uit Gouda betrokken. Later volgden ook vrouwen uit Alkmaar. De zusters leefden volgens de Eerste Regel van Clara van Assisi, die volledige bezitloosheid gebood. De zusters werden in de volksmond dan ook “arme claren” genoemd. Ze vulden hun dagen met gebed en konden door de liefdadigheid van de Alkmaarders in hun bestaan voorzien. Toen de geuzen Alkmaar in 1572 innamen, werden de zusters uit hun klooster verdreven. Een aantal van hen vluchtte naar Haarlem en vervolgens vandaar via Amsterdam naar Antwerpen om zich in de Zuidelijke Nederlanden te vestigen. Enkele zusters bleven in Alkmaar. Ze gingen in de stad wonen en werden onderhouden door hun familie of door het stadsbestuur, waarvan ze alimentatie ontvingen. De kloostergebouwen werden vrijwel meteen gesloopt. De afkomende materialen waren nodig voor het versterken van de nieuwe stadswallen. Deze werden in 1573, vlak voor de komst van de Spaanse troepen, in grote haast aangelegd. Het bastion op de westhoek van de toen aangelegde nieuwe vesting kreeg de naam Clarissenbolwerk, die met de straatnaam Clarissenbuurt thans nog aan het bestaan van het 16e eeuwse Alkmaarse Clarissenklooster herinnert
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 15/16; Monasticon Batavum, Supplement, p. 11/12; R. Roggen, “De clarissenorde in de Nederlanden”(Sint Truiden 1995) , p. 204/206/207; B. Roest, ‘De clarissen in de Noordelijke Nederlanden’ in “Monastiek observantisme en Moderne Devotie in de Noordelijke Nederlanden” onder eindredactie van H. van Engen en G. Verhoeven (Hilversum 2008), p. 55/56/63/64/65/66; C.P. Schrickx, Proefschrift “Bethlehem in de Bangert. Een historische en archeologische studie naar de ontwikkeling van een vrouwenklooster onder de Orde van het Heilig Kruis in het buitengebied van Hoorn (1475-1572)” (Universiteit Leiden 2015), p. 371; A. Dlabacová, “Literatuur en observantie: De Spieghel der volcomenheit van Hendrik Herp en de dynamiek van de laatmiddeleeuwse tekstverspreiding” (Hilversum 2014), p. 154; P. Bitter en N. de Jong, ‘Alkmaar, Molenbuurt naast de Bergerbrug’ in “De archeologische kroniek van Noord-Holland 2015” (Provincie Noord-Holland), zie ook: http://collectie.huisvanhilde.nl/pdf/kroniek2015.pdf (22-01-1018), p. 21/22; J. Drewes, ‘1200-1600. Dichter bij God. Kloosters in Alkmaar’, website En Toen Nu: Canon van Nederland, https://www.entoen.nu/nl/noord-holland/alkmaar/venster-4 (17-01-2018)
Gebruikte websites:
Website Gemeente Alkmaar, https://pers.alkmaar.nl/113384-resten-clarissenklooster-gevonden-in-alkmaarse-molenbuurt (17-01-2018);Website Federatie van de heilige Clara, http://clarissen.nl/federatie/1350-1721.html (17-01-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z019-001
VU Kloosterlijst nummer:
A13