Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Leeuwarden

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Leeuwarden
Datering:
1285 - 1582
Orde of congregatie:
Tertiarissen
Naam van het klooster:
St.Annaklooster
Patroonheilige:
Sint Anna (vanaf 1501)
Plaatsnaam:
Leeuwarden
Provincie:
Friesland
Parochie:
Leeuwarden-Oldehove
Destijds gewest:
Friesland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1285
Opheffing/laatste vermelding:
1582
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Uit een testament van 1376 blijkt dat er al in 1285 in Galilea aan de rivier de Ee buiten de stadsmuren van Leeuwarden begijnen gevestigd waren. Het is niet duidelijk of het hier begijnen betrof in de strikte zin van het woord of dat het veeleer een convent was van tertiarissen, die leefden volgens de derde regel van Sint Franciscus. In het midden van de 15e eeuw vestigde de gemeenschap zich op een ten noorden van de stad Leeuwarden gelegen hoge en brede terp, die de naam Fiswerd droeg. Al spoedig werd in de volksmond zo ook het klooster genoemd, dat naar zijn patroonheilige officieel de naam St. Anna-klooster kreeg. Voor het eerst in 1467 werd het klooster expliciet als tertiarissenconvent vermeld. Bij de belegering van Leeuwarden in 1498 werd het klooster gebruikt als kwartier voor Schieringer edelen en hun soldaten. Het werd toen een aantal maanden met 600 à 700 soldaten bezet. Tenslotte gaf de stad zich over aan Albrecht III, Hertog van Saksen. Doordat hij besefte welke gevaren de strategische ligging van het klooster vormde, vond hij het nodig het klooster binnen de stadsmuren te verplaatsen. Het werd toen aan de noordzijde van de huidige Bagijnesteeg opnieuw opgebouwd. De zusters voorzagen met het weven van wollen en linnen stoffen in hun onderhoud. Doordat zij daarmee met de Leeuwarder Linnen- en Wollenwevers Gilde in concurrentie traden, zag deze dat aanvankelijk met lede ogen aan. Later veranderde deze houding. Het kwam ter zake toen zelfs tot een vereniging van de zusters met de gilde. Bij een stadsbrand in 1511, waarbij ca. 200 huizen in vlammen opgingen, bleef het klooster gespaard. Het grondbezit van het klooster beliep in de jaren 1580-1583 ca. 11¼ ha. In de bloeiperiode telde het klooster waarschijnlijk tussen de 40 en 60 zusters. In 1582 besloot de stad het klooster op te heffen. De kloostergebouwen werden afgebroken, terwijl de kapel na een verbouwing in de jaren 1639 tot 1643 als zuidbeuk deel ging uitmaken van de huidige Westerkerk in Leeuwarden
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 127; Monasticon Batavum, Supplement, p. 99; Monasticon Batavum, Deel II, p. 110; H. Van Engen, “De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht. Een bijdrage tot de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie” (Hilversum 2006), p. 77; .A. Mol, ‘Begijnen in middeleeuws Leeuwarden: enkele nieuwe gegevens’ in “Leeuwarder historische reeks”, Vol. 4, 1993, p.35-38; K. Goudriaan: ‘De derde orde van Sint Franciscus in het bisdom Utrecht: Een voorstudie’ in “Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 1” (Hilversum 1998), p. 243, R. Stenvert, Chris Kolman, S. Broekhoven, S. van Ginkel-Meester en Y. Kuiper, “Monumenten in Nederland. Fryslân” (Zwolle 2000), zie ook www.dbnl.org/tekst/sten009monu06_01/sten009monu06_01_0100.php (06-04-2017), p. 196;M.H.H. Engels, ‘Voormalige kloosters in Friesland’ op website MpaginaE, http://www.mpaginae.nl/KloostersFrl/voormalige.htm (05-04-2017); J.A. Mol en P.N Noomen, “Prekadastrale Atlas fan Fryslän 1700/1640. Diel 7 Ljouwert: de Klokslach” (Fryske Akademy, Leewarden, 1994), p. 63/64; L. Bok, ‘Leeuwarden – Oude begraafplaats aan de Spanjaardlaan’ op website  Stichting Dodenakkers.nl, http://www.dodenakkers.nl/begraafplaatsen/fryslan/348-leeuwardenoud.html (06-04-2017); J. Spaans, ‘Zorg in Leeuwarde, 1500-1800: stadsbestuur en de zorg voor het algemeen welzijn’ in “Leeuwarden 750-2000. Hoofdstad van Friesland” eindredacteur R. Kunst (Franeker 1999), p. 192
Gebruikte websites:
Website  Institutions for Collective Action, http://www.collective-action.info/_CAS_BEG_NET_BeguinageGreyBeguinesLeeuwarden (06-04-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Kloosters_in_Friesland (05-04-2017)
Opmerkingen:
In de volksmond werd dit klooster Fiswerd genoemd
ENK Monasticon nummer:
ME-Z207-079
VU Kloosterlijst nummer:
L02