Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Hulsbergen

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Hulsbergen
Datering:
1407 - 1579
Orde of congregatie:
Broeders van het Gemene Leven
Naam van het klooster:
Hieronymusberg
Patroonheilige:
Sint Hieronymus
Plaatsnaam:
Hulsbergen
Provincie:
Gelderland
Parochie:
Heerde
Destijds gewest:
Gelre
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1407
Opheffing/laatste vermelding:
1579
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
In het buurtschap Hulsbergen ten noorden van Wapenveld werd op een daartoe door Hendrick Bentinck in 1407 geschonken stuk land, Ellehoern geheten, een huis van broeders des gemenen levens gesticht. Dit huis werd Hiëronymusberg genoemd naar St. Hiëronymus, waaraan het huis toegewijd was. Bij de broeders des gemenen levens te Zwolle berustte de eerste jaren het bestuur van het huis. De broeders, die geen kloosterbeloften aflegden en afstand deden van al hun roerende en onroerende goederen op de wijze van een schenking over levenden, kregen pas in 1411 een eigen rector. Na een armoedig start namen de bezittingen van Hiëronymusberg gestaag toe en werd het grondbezit door ontginning, aankoop en schenkingen belangrijk uitgebreid. Omstreeks 1500, op het hoogtepunt van zijn bestaan, behoorden 450 hectare grond, een omvangrijke veestapel, enkele molens en een steenbakkerij tot het bezit van Hiëronymusberg. Tijdens het Utrechtse schisma vonden zowel de regulieren van Windesheim als de broeders van Zwolle gedurende enige tijd onderdak in het huis in Hulsbergen. In 1426 scheidde zich een tiental broeders zich van de gemeenschap af. Ze vertrokken naar Beverwijk om daar samen met broeders uit Zwolle en Deventer een klooster van reguliere kanunniken te stichten. Tussen 1457 en 1474 werd vanuit het klooster Klaarwater bij Hattem getracht Hiëronymusberg te bezetten. Dit echter tevergeefs. Pas met hulp van de hertog Karel van Gelre en de bisschop van Utrecht lukte dit in 1525 wel. In 1539 kwam Hiëronymusberg weer in handen van de broeders en konden de naar elders vertrokken broeders weer terugkeren. In 1579 werd Hiëronymusberg door de Staatse troepen verwoest. Het toen door de broeders verlaten huis werd in de loop der jaren geheel gesloopt. Een groot deel van de stenen werd gebruikt om de vesting Hattem te versterken. De overige bezittingen kwamen in handen van de Staten van Gelderland, die de landerijen aan particulieren verkochten
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum Deel II, p. 102/103 en Deel IIIm p. 70; A.G. Weiler, “Volgens de norm van de vroege kerk: De geschiedenis van de huizen van de broeders van het Gemene Leven in Nederland” (Nijmegen 1997), p. 83-87; L. van Beek, “ Leken trekken tot Gods woord: Dirc van Herxen (1381-1457) en zijn "Eerste Collatieboek” (Hilversum 2009), p 46/54; Anoniem, “Kroniek van het fraterhuis te Hulsbergen”; B. Terpstra, ‘De historie van Klooster Hulsbergen en Omgeving: Vrij bewerkte notities van Wout van Soest’in “Klooster Hulsbergen: Verslag van het onderzoek gedaan in 1998 door de KNNV afdeling Epe/Heerde in het gebied Klooster Hulsbergen te Wapenveld “ (Epe/Heerde 1999), zie ook: http://www.knnv.nl/sites/www.knnv.nl/files/1999%20Rapport%20Hulsbergen_0.pdf (07-01-2017), p. 7/8
Gebruikte websites:
Website Erfgoed Gelderland, team mijnGelderland, http://www.mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/klooster-hulsbergen (07-01-2017); Website Het Biografisch Woordenboek Gelderland (BWG), http://www.biografischwoordenboekgelderland.nl/bio/4_Johan_Bentinck (07-01-2017), Website historische vereniging Oud Wapenveld, http://www.oudwapenveld.nl/bulletin.htm (07-01-2017); Website Vriezes Erfgoed Wapenveld, http://www.vriezeserfgoed.nl/pagina/48/fraterhuis-st-hieronymus.htm (07-01-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Wapenveld (07-01-2016)
ENK Monasticon nummer:
ME-P004-014
VU Kloosterlijst nummer:
H48