Zoeken in collecties

Het Deventer Heilige Geest Gasthuis, dat al in 1267 bestond, was gelegen op de hoek van de Brink en de Kleine Overstraat. Dit oudste gasthuis van Deventer, dat over een uitgebreid erf beschikte, was oorspronkelijk bedoeld voor vreemdelingen, zwervers en reizigers die geen herberg konden betalen. Later werden er ook zieke en arme burgers van de stad opgenomen. Voorts bood het gasthuis onderdak aan enkele zogeheten kostkopers, die tijdens hun leven hun bezittingen aan het gasthuis hadden geschonken in ruil voor verzorging op hun oude dag. Het Heilige Geest Gasthuis gaf ook nog eens wekelijks geld aan de zogenaamde thuiszittende armen in de stad. Aanvankelijk hielden zowel de kerk als de stadsoverheid toezicht op dit gasthuis, maar al vóór 1300 lijkt uitsluitend aan de stedelijke overheid hiervoor een rol te zijn weggelegd. Behalve uit giften verwierf het gasthuis inkomsten uit vermogen. Dit vermogen bestond, behalve uit door erfenissen, schenkingen of aankoop verkregen bezittingen op het platteland in Overijssel en op de Veluwe, uit bezittingen in de stad, die met name uit renten op woningen en renten op instellingen bestonden. Aan het gasthuis was een gemeenschap verbonden van broeders en zusters, waarvan de broeders later plaats maakten voor uitsluitend zusters. Het schijnt dat deze zusters, althans in de vijftiende eeuw, volgens de derde regel van Sint Franciscus leefden. Het ligt voorts voor de hand dat de zusters in relatie stonden tot de Deventer minderbroeders. Een hard bewijs hiervoor ontbreekt echter. Evenmin zijn er gegevens over een eventuele gemeenschappelijke levenswijze. Toen in 1591 het Deventer Heilige Geest Gasthuis onder zeggenschap van de gereformeerde gemeente kwam te vallen, kwam er in de bestemming van dit huis geen verandering. Wel werden de zusters vervangen door betaalde krachten. In 1645 werd het gasthuis verplaatst naar het voormalige, inmiddels verdwenen Meester Geertshuis, dat aan de Bagijnenstraat op de hoek van de Hagensteeg gelegen was