Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Utrecht

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Utrecht
Datering:
1113 - 1580
Orde of congregatie:
Benedictijnen
Naam van het klooster:
St.Laurentiusabdij
Patroonheilige:
Onze Lieve Vrouw; Sint Laurentius
Plaatsnaam:
Utrecht
Provincie:
Utrecht
Parochie:
Utrecht-Nicolaas
Destijds gewest:
Nedersticht
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1113
Opheffing/laatste vermelding:
1580
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
Het klooster Oostbroek werd vóór 1113 gesticht door twee bekeerde ridders, Hermannus en Theodoricus genaamd. In 1122 schonk keizerin Mathilde, echtgenote van Hendrik V, aan dit klooster het hele moerasgebied Oostbroek met aanliggende venen. Deze schenking volkomen negerend, werd in 1125 door bisschop Godebald die zelf als monnik in voornoemd klooster intrad, deze schenking nog eens herhaald. De slechte verhouding tussen de keizerin en de bisschop lag aan deze merkwaardige gang van zaken ten grondslag. Ook begiftigde Godebald onderhavig klooster met goederen bij Werkhoven. Toen voornoemde bisschop de uit Vlaanderen afkomstige hervormingsgezinde Ludolf van Affligem tot abt van Oostbroek benoemde, kreeg het klooster de status van abdij, die naar zijn patroonheilige Sint-Laurentiusabdij genoemd werd. Aanvankelijk bestond de conventsgemeenschap uit zowel monniken als nonnen, die, hoewel ruimtelijk van elkaar gescheiden, juridisch, geestelijk en deels ook op economisch gebied één geheel vormden. De nonnen verwierven echter steeds meer een onafhankelijke positie, hetgeen resulteerde in de bouw op een nabij gelegen stuk onontgonnen abdijgrond van een apart klooster, dat in oude akten als Vrouwenklooster werd vermeld en die, toen Henrica van Erp in 1503 eerste abdis werd, een volledig zelfstandige abdij werd. De toen nog uitsluitend door monniken bevolkte Sint-Laurentiusabdij, die van meet af aan tot de strenge hervormingsgezinde vleugel in de benedictijner wereld behoorde, sloot zich in 1469 bij de congregaties van Bursfeld aan. De abdij onderhield nauwe contacten met de Sint-Odulfusabdij te Stavoren, waarvan de kanunnikengemeenschap in 1132 op last van Utrechtse bisschop Andreas van Cuyk door monniken uit de Sint-Laurentiusabdij vervangen werden. Door de Reformatie kwam er een einde aan de Sint-Laurentiusabdij. Al haar bezittingen kwamen toen in handen van de Staten van Utrecht, die rentmeesters aanstelden om de goederen te beheren. In 1580 werd het abdijcomplex afgebroken
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel III, p. 118/119; L.van Tongerloo in: "Bedevaartsplaatsen in Nederland I", p. 621-623; Tjitse Langerveld, ‘Het klooster Oostbroek, bakermat van De Bilt’ in “De Biltse Grift”, 3 (juni 1994), p. 10, 11, 13, 14, 15; J. van Moolenbroek, ”Wonderen voor alledag: elf opstellen over godsdienst en samenleving in de middeleeuwen” (Hilversum 2006), p. 39; J. van Moolenbroek, “Mirakels historisch: De exempels van Caesarius van Heisterband over Nederland en de Nederlanders” (Hilversum 2006), p. 202; J.A. Mol en K. van Vliet, ‘De oudste oorkonden van het Sint-Odulfuskloosteren van Staveren’ in “Jaarboek voor Middeleeuwse geschiedenis”, Vol.1 (1998), p. 74, 78; C.A. van Kalveen, ‘De vijf adellijke vrouwenkloosters in en om de stad Utrecht’ in “De kerk en de Nederlanden: archieven, instellingen, samenleving”. (Hilversum 1997), p. 154
Gebruikte websites:
Website Historische Kring De Bilt, http://historischekringdebilt.nl/kloosters-1125/ (22-02-2016); Website Meertens Instituut, http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/1213 (22-02-2016); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Oostbroek_(De_Bilt) (22-02-2016)
Opmerkingen:
Deze abdij had ook Oostroek en De bilt als naam.
ENK Monasticon nummer:
ME-P003-101
VU Kloosterlijst nummer:
U03