Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Purmerend

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Purmerend
Datering:
1392 - 1572
Orde of congregatie:
Tertiarissen
Naam van het klooster:
Ursula
Patroonheilige:
Sint Ursula
Plaatsnaam:
Purmerend
Provincie:
Noord-Holland
Parochie:
Purmerend
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1392
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Het Sint Ursulaklooster in Purmerend lag aan de westzijde van de huidige Koemarkt. Het ontstond als een gemeenschap van devote vrouwen in het huis dat weduwe Wendelmoed Pieter Aerntsz in 1395 schonk aan een uit vijf priesters bestaand college, waarvan priester Claes Bartoutsz toen deel uitmaakte. Laatsgenoemde had in 1392 al voor het huisvesten van ongebonden personen, die een aan God gewijd leven wilden leiden, aan voornoemd college een van zijn moeder afkomstig huis in Leiden geschonken. De gemeenschap van devote vrouwen, die in Purmerend het geschonken huis had betrokken, nam in 1399 de derde regel van Sint Franciscus aan en kreeg van de pastoor van Purmerend het privilege een eigen biechtvader te hebben. Dit privilege werd in 1418 bevestigd en uitgebreid met het voorrecht dat er op het kloosterkerkhof niet alleen de zusters, maar onder zekere voorwaarden ook hun kostgangers en degenen, die op het kloosterterrein woonden, begraven mochten worden. Aanvankelijk beschikten de zuster over uitsluitend een bidruimte binnen het klooster. Pas rond 1440 is er sprake van een zelfstandig kloosterkapel. In 1551 werd deze, toen vernieuwde en uitgebreide kapel geconsacreerd door de wijbisschop van Utrecht. De zusters wisten veel gronden te verwerven. Dit nam zulke grote vormen aan dat Jan II, graaf van Egmond, als heer van Purmerend, in 1518 een verbod uitvaardigde, waarin hij bepaalde, dat de zusters geen land, gelegen in de banne van Purmerend, meer mochten kopen. In 1572, aan het begin van de Opstand tegen Spanje, werd het klooster geplunderd. De zusters namen de wijk. Of dit al voor de plundering of pas daarna het geval was, is niet duidelijk. Het kloostercomplex, dat tot een ruïne vervallen was, werd afgebroken. Met de overgebleven zusters werd er van stadswege een alimentatieregeling getroffen. In 1603 besloot het stadsbestuur dat er op het kloosterterrein, dat toen Cloosterwerff genoemd werd, niet meer gebouwd mocht worden, zodat er ruimte voor een beestenmarkt ontstond
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel 1, p. 163/164; Monasticon Batavum, Supplement, p. 131; Monasticon Batavum, Deel I, p.154; H. Van Engen, “De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht. Een bijdrage tot de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie” (Hilversum 2006), p. 117/227/246 voetnoot 39/269/270/298/311/314/314 voetnoot 55; V. Nijenhuis, ‘Groei en bloei van het Sint Ursulaklooster (1392-1520)’ in “Vrouwen en voormheid. De boetvaardige zusters van het Sint-Ursulaklooster in Purmerend” onder redactie van V. Nijenhuis en K. Goudriaan (Hilversum 2017), p. 15/16/23/24/28-30/33; J. Besseling en K. Goudriaan, ‘De neergang van het Sint-Ursulaklooster, ca. 1520-1580’ in “Vrouwen en vroomheid. De boetvaardige zusters van het Sint-Ursulaklooster in Purmerend” onderredactie van V. Nijenhuis en K. Goudriaan (Hilversum 2017), p. 140/141/143/144/145/146; A.G. Weiler, “Volgens de norm van de vroege kerk. De geschiedenis van de huizen van de broeders van het Gemene leven in Nederland” (Nijmegen 1997), p. 184/185
; K. Goudriaan: ‘De derde orde van Sint Franciscus in het bisdom Utrecht: Een voorstudie’ in “Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 1” (Hilversum 1998), p. 244; J. Dekkers, ‘Het Klooster op de Koemarkt” op website Archeologische Werkgroep Purmerend, http://www.archeologiepurmerend.nl/sites/default/files/Het%20Klooster%20op%20de%20Koemarkt%20Jan%20Dekkers.pdf (15-04-2017), p. 22/23/24; Gemeente Purmerend, rapport “Evaluatie archeologiebeleid gemeente Purmerend 2014”, zie ook
http://raad.purmerend.nl/sites/default/files/10.%2020141212-1159793-Evaluatie%20archeologiebeleid.pdf, p. 15
Gebruikte websites:
Website Archieven.nl: Waterlands Archief:Centrum voor Regionaal Historisch Onderzoek, http://www.archieven.nl/index.php/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=131&micode=0129&miview=inv2&milang=nl#inv3t1 (15-04-2017); Website Waterlands Archief, http://waterlandsarchief.nl/doen-en-leren/schatkaart/schatkamer/756-meer-schatten-van-purmerend (14-04-2017); Website Oneindig Noord-Holland, http://onh.nl/nl-NL/verhaal/12560/het-verdwenen-sint-ursulaklooster-op-de-koemarkt-in-purmerend (15-04-2017); Website Oneindig Noord-Holland, http://onh.nl/nl-NL/verhaal/812/de-koemarkt-in-purmerend (05-05-2017); Provincie Noord-Holland, “De archeologische kroniek van Noord-Holland 2010” (Haarlem 2011), p. 70; Website Wikipedia,
https://nl.wikipedia.org/wiki/Purmerend (15-04-2017)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z207-106
VU Kloosterlijst nummer:
P06