Zoeken in collecties

In 1243 vestigde de commanderij van Nes zich bij de parochiekerk van het bij Heerenveen gelegen Nes. Deze kerk fungeerde tevens als kerk van de commanderij. Eveneens in 1243 schonk Otto III van Holland, toen nog elect-bisschop van Utrecht, aan de commanderij de kerk van Oldeboorn met haar aanhorigheden. Twee jaar later werd deze schenking door aartsbisschop Koenraad van Keulen bevestigd. In de parochie Luinjeberd stond onder de naam Steenkerk- of Katryperconvent een klooster van zusters van de Duitse Orde, dat onder het patrocinium van de commanderij van Nes stond. Dit klooster werd in 1275 opgeheven en naar Nes verplaatst, waar de zusters in de commanderij gehuisvest werden. Aldus werd de commanderij van Nes tegen alle regels van de Duitse Orde in een dubbelklooster. In 1491 verhuisde de zusters echter weer naar Luinjeberd. De commandeur van Nes voer een geheel eigen, van de landcommandeur van de balije Utrecht onafhankelijk koers. De geschiedenis van de commanderij van Nes wordt dan ook in belangrijke mate bepaald door de pogingen van de achtereenvolgende landcommandeurs om de commanderij weer in hun greep te krijgen. In de 13e eeuw was de commanderij van Nes ruim begiftigd met lucratieve rechten en vruchtbare gronden. Deze gronden werden door de commanderij aanvankelijk zelf bewerkt, maar later in pacht uitgegeven. Hoewel zo in de zestiende eeuw van de sterk stijgende pachtprijzen geprofiteerd kon worden, lukte het niet de financiën van de commanderij op orde te houden. In 1580 werden de bezittingen van de commanderij van Nes door de Staten van Friesland geconfisqueerd en kwam er aan het bestaan van deze commanderij een eind