Zoeken in collecties

De vroegste vermelding van het klooster Bethlehem, dat in Elkerzee op het eiland Schouwen lag en doorgaans Bellem genoemd werd, dateert uit 1224. In dat jaar werd dit klooster een nonnenklooster van de cisterciënzerorde en was één van de kleinere dochterkloosters van abdij Ter Doest te Lissewege onder Brugge, dat binnen de cisterciënzer kloosterfamilie op zijn beurt weer een dochter was van de abdij Onze-Lieve-Vrouw Ten Duinen te Koksijde. Het is niet bekend van waar de eerste nonnen kwamen. Aanvankelijk ging het Bellem voor de wind. In 1564 bezat het klooster ongeveer 240 hectare verpacht land en 60 hectare land dat in eigen beheer werd bewerkt. In de vijftiende eeuw werd Schouwen door vele rampen getroffen, die zich ook in het klooster Bethlehem deden gevoelen. Zo werd in 1426 bij Brouwershaven een hevige strijd gevoerd tussen de Zeeuwse troepen van Jacoba van Beieren, versterkt met de Engelse benden van Glocester, en de troepen van Philips van Bourgondië, die deze slag, waarin vele Zeeuwse edelen en manschappen sneuvelden, won. Ook de strenge winters van 1460 en 1465, de pestziekte van 1468 en de droge zomers van 1471 en 1473 eisten van Bethlehem hun tol. Toch wist Bethlehem zich nog een eeuw lang te handhaven. In 1566 woedde de beeldenstorm ook op Schouwen. Mogelijk werd toen door klooster Bethehem in Zierikzee een refugiehuis aangekocht. Toen de watergeuzen in 1572 in Brouwershaven landden, namen de nonnen hier hun toevlucht. Klooster Bethlehem werd geplunderd en in brand gestoken. De zuster namen vervolgens de wijk naar het Brugse refugiehuis van de abdij Ter Duinen. Met toestemming van het bisdom Brugge kregen de gevluchte nonnen in 1573-1575 evenwel de beschikking over het klooster Sint Agnes in Damme. Dit klooster, op de rechten waarvan de nonnen in 1590 door de koning bevestigd werden, werd in 1617 ten behoeve van een nieuwe stadswal afgebroken