Zoeken in collecties

In 968 schonk Gerberga, dochter van Hendrik van Saksen en weduwe van achtereenvolgens Giselbert (hertog van Lotharingen) en Lodewijk IV (koning van Frankrijk), haar bezit Meerssen, inclusief kapel en daaraan verbonden kapittel aan de benedictijner abdij van Sint Remigius te Reims. Voor de monniken van deze abdij werd in Meerssen omstreeks 1131 een proosdij gesticht, waarbij de kanunniken van voornoemd kapittel na hun dood steeds vervangen werden door benedictijnen van de proosdij, zodat het kapittel geleidelijk in de proosdij zou opgaan. Omstreeks 1190 was de proosdij definitief in handen van de benedictijnen van Reims en fungeerde de proost als ambachtsheer van Meerssen. Zo mocht hij de schout en schepenen benoemen. Ook bezat hij het patronaatsrecht van een aantal kerken in de omgeving. Als gevolg van het “bloedwonder” in 1222 ontstond er een pelgrimage ter ere van het Heilig Sacrament. Deze pelgrimage maakte een aanzienlijke opgang toen in 1465 de kerk afbrandde en het Heilig Sacrament -bewaard in een schrijn- door een passerende boerenknecht uit de vlammen gered werd. De toevloed van pelgrims noopte de Benedictijnen van Reims tot het bouwen van een grotere kerk. In 1561 ging de proosdij over naar het bisdom Roermond. Tussen 1609 en 1611 kwam de proosdij weer aan de benedictijnen van Reims, die hun rechten vervolgens overdeden aan de abdij van Eaucourt in Noord Frankrijk. Ten gevolge van een hevige storm stortte in 1649 de toren in, die tot op heden niet herbouwd is. In 1661 kwam Meerssen onder de macht der Staten Generaal. Deze bepaalde dat de protestanten tegelijk met de katholieken hun godsdienstoefeningen mochten houden in dezelfde kerk (simultaneum). Van 1673 tot 1678 was de kerk weer 'katholiek'. In 1678 werd het simultaneum weer hersteld. Dat duurde tot 1835 toen de protestanten de beschikking kregen over een eigen kerkgebouw in Meerssen. Na de verovering van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse revolutionaire legers werd de proosdij in 1794 opgeheven