Zoeken in collecties

Het kruisherenklooster van St. Agatha werd gesticht in 1371. Het is het enige in Nederland thans nog bestaande klooster dat al sinds de middeleeuwen als zodanig functioneert. In 1367 werd een rond 1300 langs de Maas ter ere van de H. Agatha gebouwde kapel aan de Orde der Kruisheren geschonken. Naast de kapel werd een klooster gebouwd. Door schenking en aankoop besloeg het grondbezit enkele honderden hectaren. Tijdens de tachtigjarige oorlog werd het klooster geplunderd en verwoest. De kruisheren moesten tijdelijk uitwijken. Bij de wederopbouw van het klooster kregen de kruisheren steun van prins Maurits, heer van het Land van Cuijk. Na de vrede van Munster in 1648 kwamen de goederen van het klooster in bezit van stadhouder Willem II. In 1653 werd een admodiatiecontract gesloten dat het convent toestond om als huurder/pachter de voormalige eigendommen te bewonen en te bewerken. Koning Willem I vernietigde dit contract. Ook stond hij het aannemen van nieuwe leden niet meer toe. In 1840 trok koning Willem II dit verbod in. In 1887 kwam een minnelijke schikking tot stand waarbij de kruisheren het kloostercomplex terugkregen. Het grootste gedeelte van de hoeven en landerijen verviel echter aan de Staat. Het klooster van St. Agatha was tussen 1855 en 1956 het moederhuis van de orde en tot 1967 ook het opleidingshuis van de kruisheren. Grote verbouwingen aan de (17e-eeuwse) westvleugel vonden plaats in 1905, 1962 en 2004. Na brand in 1944 volgde de restauratie van de kapel en een deel van het klooster (zuidvleugel uit 1625 in 1954). De eigen bibliotheek is nog aanwezig, evenals de collectie kunstvoorwerpen en etnografische collectie. Het archief wordt deels bewaard bij het BHIC in ‘s-Hertogenbosch, deels in St. Agatha. Ook de bibliotheek van Amersfoort en Uden is naar St. Agatha overgebracht. In 2006 vestigde zich het “Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven” in een deel van de kloostercomplex dat door terugloop van het aantal kloosterlingen leeg was komen te staan