Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Aardenburg

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Aardenburg
Datering:
1249 - 1499
Orde of congregatie:
Begijnen
Naam van het klooster:
Blauwe begijnen
Patroonheilige:
Sint Catharina
Plaatsnaam:
Aardenburg
Provincie:
Zeeland
Parochie:
Aardenburg-Bavo (?)
Destijds gewest:
Vlaanderen
Bisdom:
Doornik
Stichting/eerste vermelding:
1249
Opheffing/laatste vermelding:
1499
Type:
Hofjes en stiften, v
Geschiedenis:
De Vlaamse gravinnen Johanna en Margaretha van Konstantinopel hebben in het oprichten van de in de loop van de 13de eeuw in het vroegere graafschap Vlaanderen gestichte begijnhoven een grote rol gespeeld. Ook later heeft het Vlaamse gravenhuis de begijnen dikwijls begunstigd. In hoeverre dit ook ten aanzien van het begijnhof van Aardenburg het geval was, is niet bekend. De begijnen van dit begijnhof, waarvan de vroegste vermelding uit 1249 dateert, werden blauwe begijnen genoemd. Blauw kan hierbij verwijzen naar hun blauw of blauw versierd gewaad. Blauw werd toendertijd echter ook gebruikt in de betekenis van vals of hypocriet. Met blauwe begijnen wordt in deze betekenis van blauw dan de twijfel over hun religieuze peil aangegeven. Aanvankelijk lag het Aardenburgse begijnhof buiten de stadsomwalling ten zuiden van het centrum van Aardenburg naast de toenmalige rivier de Eede. Toen in 1299 de nieuwe stadsvesten gegraven werden, kwam het binnen de stad tegen de grachten te liggen. Het begijnhof vormde een zelfstandige gemeenschap, die over een eigen reglement beschikte. Niet bekend is wanneer het eerste reglement uitgevaardigd werd. Wel blijkt uit een oorkonde van 1452, dat in dat jaar het reglement uit 1334 vernieuwd en aangepast werd. Dit uit 1334 daterend reglement was mede opgesteld door P. Beynjaert, baljuw van de Vlaamse graaf, hetgeen wellicht op de tussenkomst van de graaf wijst. Naar aanleiding van het in 1311/1312 gehouden concilie van Vienne werd onderzoek gedaan naar vermeende ketterijen onder de begarden en begijnen. De begijnen van Aardenburg bleken zich in ieder geval daaraan niet schuldig gemaakt te hebben. Tussen 1487 en 1499 verlieten de begijnen van Aardenburg hun gebouwen. In een akte uit laatstgenoemd jaar bepaalde Anna van Bourgondië, dochter van hertog Filips de Goede, dat het toen leegstaande begijnhof bewoond diende te worden door zusters, die leefden volgens de derde regel van Sint Franciscus. Tertiarissen uit Gent gaven hieraan toen gehoor
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 1; W. Simons en P. Trio, ‘Begijnen, begarden en tertiarissen in het middeleeuwse Ieper’ in “Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis, 4, 2001” (Hilversum 2001), p. 137/138; L. Devlieger, ‘Het oudste Reglement van het Sint-Kathelijnebegijnhof te Aardenburg’ in “Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis”, 123 (1986) nr. 3-4, p. 207/208/209; J. Reitsma, “Geschiedenis van de Hervorming en de Hervormde Kerk der Nederlanden” (Groningen 1893), p. 14; H. Pirenne, “Geschiedenis van België: Van de eerste tijden tot het begin der XIVe eeuw” (Gent 1902), p. 340; H.Q. Janssen en J.H. Van Dale, “Bijdrage tot de oudheidkunde en de geschiedenis inzonderheid van Zeeuws-Vlaanderen. Eerste deel” (Middelburg 1856), p. 333/334; Artikel ‘Eligius koploper bij kerstening West-Zeeuws Vlaanderen’ in “De Stem” (22-01-1974), zie ook: https://krantenbankzeeland.nl/issue/stm/1974-01-22/edition/null/page/3?query=Aardenburg%20%20begijnhof&sort=relevance&page=2 (10-03-208), p. 3; Inventaris van het Archief van de Stad Aardenburg 1201-1794, zie ook: file:///C:/Users/Be4All/Downloads/Inventaris%20gemeente%20Aardenburg%201201-1794.pdf (27-05-2017)
Gebruikte websites:
Website Encyclopedie van Zeeland, https://encyclopedievanzeeland.nl/Franciscanessen_(grauwzusters,_Boetzusters,_Tertiarissen) (10-03-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z010-001
VU Kloosterlijst nummer:
A03