Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Breda

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Breda
Datering:
1240 - 1945
Orde of congregatie:
Begijnen
Naam van het klooster:
Begijnhof St.Catharina
Patroonheilige:
Sint Catharina
Plaatsnaam:
Breda
Provincie:
Noord-Brabant
Parochie:
Breda
Destijds gewest:
Brabant
Bisdom:
Luik
Stichting/eerste vermelding:
1240
Opheffing/laatste vermelding:
1945
Type:
Hofjes en stiften, v
Geschiedenis:
Vermoedelijk al omstreeks 1240 hadden zich in Breda begijnen gevestigd. In 1267 kregen ze van Hendrik V van Schoten, Heer van Breda, en zijn echtgenote Sophie Berthout de grond, waarop zij toen reeds woonden in eigendom om er een begijnhof met kerk en begraafplaats te realiseren. De daarvoor van de bisschop van Luik benodigde toestemming werd in 1270 verleend. Zo ontstond dichtbij het Kasteel van Breda het middeleeuwse Bredase begijnhof. In 1291 werd de kapel in gebruik genomen die, evenals het begijnhof zelf, aan Sint Catharina van Alexandrië toegewijd werd. Rond 1500 werd deze kerk afgebroken, die toen op dezelfde plaats door een stenen kerk vervangen werd. Ook beschikte het begijnhof al voor 1343 over een infirmerie, een huis dat als woning ingericht was voor zwakke en zieke begijnen, maar tevens diende als convent voor minvermogende begijnen. In 1496 telde het begijnhof tweeëntwintig woningen. In 1525 besloot graaf Hendrik III van Nassau-Breda, Heer van Breda, het Kasteel van Breda uit te breiden. Het begijnhof moest daarvoor wijken. Na jarenlange onderhandelingen werd in 1531 met toestemming van de bisschop van Luik de overeenkomst gesloten voor het verplaatsen van het begijnhof naar de huidige locatie aan de Catharinastraat. In deze overeenkomst zegde Hendrik III namens zichzelf en zijn opvolgers de begijnen de bescherming van hun hof toe. Pas vanaf 1535 verhuisden de begijnen naar hun nieuwe locatie. Daar kregen zij de beschikking over de 15e-eeuwse St. Wendelinuskapel. Vanwege de in 1531 toegezegde bescherming van de Nassaus mocht het begijnhof na de Reformatie als vrijwel enige katholieke instelling in Breda blijven voortbestaan. Wel werd in 1590 de kapel voor de gereformeerde eredienst gevorderd, maar geraakte in 1625 weer in hun handen, om in 1648 voorgoed door Waals-hervormde gemeente in gebruik genomen te worden. Tegen de noordzijde van het begijnhof richtten de begijnen toen twee woningen als huiskerk in, die tot 1838 als zodanig in gebruik bleven
Gebruikte literatuur:
F.A. Gooskens, Proefschrift “Idealen en macht. Het kerkelijk netwerk van Anselmus Fabri van Breda in de vijftiende eeuw en de stichting van apostelhuizen (Universiteit Tilburg 2016), zie ook https://pure.uvt.nl/portal/files/10987100/Gooskens_Idealen_30_03_2016.pdf (14-03-2018), p. 35/36/197/218/265/266; W.F. Denslagen, ‘Begijnhoven in Noord-Nederlandse steden’, in “Bulletin KNOB”, 77 (1978), zie ook https://journals.library.tudelft.nl/index.php/knob/issue/download/77_5/183 (14-03-2018); p. 211/212; V. Paquay, ‘De stichting van de Wendelinuskapel te Breda” in “ Jaarboek De Oranjeboom”, 36 (1983), nr. 1, p. 12/16; I. Roozen, Doctoraalscriptie “De begijnen van Breda” (Theologische Faculteit Tilburg 2012), p. 13-23
Gebruikte websites:
Website Begijnhof Breda, http://www.begijnhofbreda.nl/historie/ (12-03-2018); Website Instituut Meertens, http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/1008 (14-03-2017); Website Erfgoed Breda, https://erfgoed.breda.nl/erfgoed/archief/het-begijnhof/ (12-03-2018); Website Wikipedia, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Bredabegijnhof.jpg (12-03-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z010-009
VU Kloosterlijst nummer:
B30