Zoeken in collecties

De oorsprong van de Johannieter Orde voert terug tot het midden van de elfde eeuw. Toen werd in Jeruzalem door een op initiatief van kooplieden uit de Italiaanse stad Amalfi opgerichte Benedictijner hospitaalbroederschap een aan Johannes de Doper toegewijde hospitaal gesticht. Met dit hospitaal stelde de broederschap zich ten doel zieke pelgrims uit West-Europa, die het Heilige Land bezochten, te verzorgen. Nadat in 1099 Jeruzalem door Godfried van Bouillon was veroverd, vonden in dit hospitaal gewonde kruisvaarders verpleging en verzorging. Veelal schonken ze dan uit dankbaarheid goederen, zowel in het Heilige Land als in hun land van herkomst. Hierdoor verwierven de broeders bezittingen door heel Europa. Aangezien de broederschap gaandeweg zelf de bezittingen diende te beschermen, namen ze naast verpleging ook militaire taken ter hand. Dit leidde tot de omvorming van de broederschap tot een geestelijke ridderorde, gebaseerd op de regel van Augustinus. De orde bestond uit ridders die de militaire taken op zich namen, kapelaans die de geestelijke en priesterlijke taken vervulden en dienende broeders die de verzorgende en huishoudelijke taken op zich namen. De paus bevestigde in 1113 het goederenbezit en stelde de orde onder bescherming van de Heilige Stoel. Daarbij werd ook het privilege verleend om zowel een eigen grootmeester tot overste te benoemen als eigen kerken te stichten. Voor het beheer van de goederen richtten de johannieters een gecentraliseerde hiërarchisch bestuurssysteem in van tongen, provincies of grootprioraten en commanderijen, elk met hun eigen titularis aan het hoofd, die aan de grootmeester verantwoording verschuldigd was. Nederland, dat een twintigtal commanderijen telde, ging ten tijde van de Reformatie over tot het protestantisme. Aan het eind van de 16e eeuw werden de in het bezit van de Johannieter Orde zijnde goederen geconfisqueerd en kwam er een verbod tot het aannemen van nieuwe leden. Dit betekende het einde van de orde in Nederland