Zoeken in collecties

Uw zoekacties: Vestigingsplaats: Alphen

zzOUD Databestand kloosters in Nederland

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: Alphen
Datering:
1313 - 1616
Orde of congregatie:
Johannieters
Naam van het klooster:
Ter Brake
Patroonheilige:
Sint Jan
Plaatsnaam:
Alphen
Provincie:
Noord-Brabant
Parochie:
Alphen
Destijds gewest:
Brabant
Bisdom:
Luik
Stichting/eerste vermelding:
1313
Opheffing/laatste vermelding:
1616
Type:
Klooster, m
Geschiedenis:
De bij het Brabantse plaatsje Alphen gelegen commanderij Ter Brake, die van oorsprong een commanderij van de Tempelorde was, kwam in 1313, na de opheffing van de Orde der Tempeliers, in handen van de Johannieter Orde. Het bezit, dat behoorde bij deze vanaf toen onder de balije Chantraine ressorteerde commanderij, was zeer omvangrijk en omvatte onder meer gronden, hoeves, tienden, cijnzen (erfpacht) en collatierechten tot in de wijde omtrek. Van deze bezittingen, waaraan overigens in de loop der tijd door de Johannieter Orde geen nieuwe goederencomplexen meer werden toegevoegd, werd in 1473 het leeuwendeel van de rechten in Alphen en Oosterhout aan Jan IV van Nassau, heer van Breda verkocht. Het onroerend goed, waaraan deze rechten verbonden waren, bleven echter in bezit van de Johannieter Orde. Toen in 1590 Breda door Maurits van Nassau veroverd werd en de baronie van Breda onder controle van de staatse troepen kwam, werd de uitoefening van het katholieke geloof verboden. In tegenstelling tot de noordelijke gewesten werden evenwel de kerkelijke bezittingen ongemoeid gelaten. Doordat de commanderij mede als gevolg van het de oorlogsgeweld niets meer opbracht, werd deze in 1616 op voorstel van de toenmalige commandeur, door de balije Chantraine verkocht aan Prins Filips-Willem, de oudste zoon van Willem van Oranje en Baron van Breda. In 1816 werd het goederencomplex, dat in de volksmond “Princehoef” genoemd werd, toegewezen aan prins Frederik. Na diens dood in 1881 verviel het aan het rijk. Daarna werd het in 1887 aan een particulier verkocht
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, deel II, p. 11; A. A. Streefland, ‘Tempeliers in Brabant: De commanderij Ter Brake bij Alphen’ in “Jaarboek De Oranjeboom”, 33 (1980), p. 161; A.J. Bijsterveld: ‘Alphen van Echternaehs domein tot Bredase heerlijkheid, 1175-1312,1’ in “Jaarboek De Oranjeboom”, 43 (1990), p. 87; Tom Versélewel de Witt Hamer, ‘De Johanni(e)ter Orde in Nederland (10)’ op website Tom Versélewel de Witt Hamer, http://www.dewitthamer.nl/Commanderijen/_private/Commanderij%20Alphen%201.pdf (28-06-2016);
Gebruikte websites:
Website Nationaal Archief, http://www.gahetna.nl/collectie/archief/ead/container/sortering/periode/volgorde/oplopend/eadid/1.08.11/open/c01%3A6./nodes/YToxOntpOjA7czo2OiJjMDE6Ni4iO30%3D/node/c01%3A6.c02%3A7./level/subseries (28-06-2016)
ENK Monasticon nummer:
ME-P056-001
VU Kloosterlijst nummer:
A16